Rosnące ceny żywności wpływają na sposób planowania przedświątecznych zakupów – więcej Polaków deklaruje wyższe wydatki, choć najczęściej wybieranym przedziałem pozostaje 100–200 zł na osobę.

Z deklaracji Polaków wynika, że najczęściej planowanym budżetem na przedświąteczne zakupy spożywcze jest kwota od 100 do 200 zł na osobę. Taki przedział wskazała 23,2% uczestników badania Grupy Blix, co oznacza niewielki spadek w porównaniu z ubiegłym rokiem, gdy podobne plany deklarowało 25,8% respondentów. – 100-200 zł na osobę to jest relatywnie nieduża kwota na zakupy spożywcze. Można się zastanowić, dlaczego tak spory odsetek populacji ją wybiera. Moim zdaniem są to szacunki, które będą się różnić od faktycznie poniesionych kosztów. Na pewno mamy starzejące się społeczeństwo, część osób po prostu ogranicza wydatki z konieczności, ale może się okazać, że tę odpowiedź wskazują też respondenci, którzy spędzą święta jako goście, wyjeżdżając do rodziny – analizuje dr Tomasz Herudziński z Instytutu Nauk Socjologicznych i Pedagogiki SGGW w Warszawie. Z kolei zdaniem dr. Krzysztofa Łuczaka z Grupy Blix Polacy wciąż próbują trzymać się względnie bezpiecznego i psychologicznie komfortowego poziomu wydatków. – Według mnie wymieniony przedział jest traktowany jako absolutne minimum, które pozwala zrobić podstawowe, najpotrzebniejsze świąteczne zakupy – bez luksusów, bez przesady, ale też bez dramatycznych wyrzeczeń. Fakt, że rok do roku spadł odsetek osób deklarujących kwotę 100-200 zł, nie jest żadnym zaskoczeniem. Mamy do czynienia z powolnym przesuwaniem się wydatków w górę wymuszonym realiami cenowymi – ocenia ekspert.

20,7% ankietowanych zamierza przeznaczyć na zakupy spożywcze przed Bożym Narodzeniem od 200 do 300 zł na osobę, a 12,5% planuje wydać od 300 do 400 zł. Kolejne 11,7% respondentów wskazało przedział 400–500 zł, natomiast wydatki przekraczające 500 zł deklaruje 12,3% badanych. W porównaniu z poprzednim rokiem we wszystkich tych kategoriach odnotowano wzrost udziału wskazań. – To, że wskaźnik inflacji jest niższy niż rok temu, oczywiście nie oznacza spadku cen. Mamy sytuację, w której produkty są droższe. Zmiany rok do roku związane z poszczególnymi odpowiedziami nie są duże. Można je przypisać wzrostowi cen, który jednak nastąpił w ciągu ostatnich dwunastu miesięcy, a także chęci funkcjonowania w podobny sposób, z niewielkimi korektami. Ponadto niektóre deklaracje zapewne nie są związane z zajrzeniem do przysłowiowego notesu i sprawdzeniem, ile wydało się na zakupy spożywcze w zeszłym roku. Prawdopodobnie dziś niewiele osób kalkuluje w ten sposób – komentuje dr Tomasz Herudziński.

Najmniej respondentów deklaruje budżet do 100 zł na osobę. Taką odpowiedź wskazało 8,5% ankietowanych, podczas gdy rok wcześniej było to 11,1%. Autorzy badania tłumaczą, że spadek ten jest konsekwencją wzrostu cen, który sprawia, że nawet bardzo oszczędne zakupy rzadko mieszczą się w tak niskim budżecie. – Polacy nie rezygnują z zakupów, lecz dostosowują swoje deklaracje do rzeczywistych możliwości i cen. Co ważne, spadek tej kategorii można również odczytywać jako pozytywny sygnał dotyczący ogólnej poprawy warunków bytowych. Coraz mniej osób deklaruje najniższe budżety, co sugeruje pewne odbicie finansowe i większą stabilność w domowych finansach. Dane pokazują zatem, że świadomość kosztów świątecznych zakupów jest dziś wyższa. Konsumenci realistycznie oceniają minimalny potrzebny budżet, a jednocześnie coraz rzadziej znajdują się w sytuacji zmuszającej ich do planowania zakupów za kwoty poniżej 100 zł – podkreśla dr Krzysztof Łuczak.

11,1% respondentów nie potrafiło określić, ile planuje wydać na świąteczne zakupy spożywcze. Zdaniem ekspertów mniejszy odsetek takich odpowiedzi w porównaniu z ubiegłym rokiem może świadczyć o większej przewidywalności wydatków i lepszym planowaniu domowych budżetów. Pomocne okazują się w tym narzędzia cyfrowe, takie jak aplikacje z gazetkami promocyjnymi czy elektroniczne listy zakupów.

– Wyniki tego badania nie są przełomowe, widzimy niewielkie różnice w porównaniu z ubiegłym rokiem. Natomiast zmiany następują w długofalowej perspektywie. W coraz większym stopniu znaczenie będą miały czynniki związane ze zmianą stylu życia, ale to nie następuje z roku na rok. Kiedyś Boże Narodzenie obchodzono w domu, wyjeżdżano najwyżej do najbliższej rodziny. Obecnie, zwłaszcza wśród zamożnych Polaków, widzimy modę na spędzanie świąt za granicą, również w krajach egzotycznych, gdzie bardzo często nie obchodzi się Bożego Narodzenia – podsumowuje dr Tomasz Herudziński.

fot. freepik.com
oprac. /kp/