Coraz więcej seniorów nie kończy swojej kariery wraz z osiągnięciem ustawowego wieku emerytalnego i decyduje się na kontynuowanie aktywności zawodowej. Ten trend potwierdzają dane resortu pracy, z których wynika, że w ciągu ostatnich dziewięciu lat odnotowano wzrost liczby pracujących emerytów o niemal 52% procent. Okazuje się, że 23% firm planuje w najbliższym czasie włączyć do swoich zespołów pracownika w dojrzałym wieku, a 6% ofert wprost zachęca ich do aplikowania.

Polska, która w 2024 r. liczyła 37,4 mln mieszkańców, ma obecnie niemal 9 mln osób w wieku poprodukcyjnym, co przekłada się na 3,2 mln mężczyzn w wieku 65 lat i więcej oraz 5,8 mln kobiet powyżej 60. życia. Prognozy wskazują, że w ciągu najbliższych pięciu lat ta grupa powiększy się o ponad 217 tys. osób, w tym 113 tys. kobiet i 104 tys. mężczyzn. Mimo nabycia prawa do świadczeń emerytalnych wielu z nich wyraża chęć i potrzebę dalszej pracy, coraz częściej pozostając zatrudnionymi. Średni wiek osób w wieku emerytalnym, które pozostają aktywne zawodowo, wynosi 67,5 roku, przy czym u mężczyzn jest to 69,2, a u kobiet 66,3.

Aktywność seniorów przejawia się w różnych formach zatrudnienia – w marcu bieżącego roku na samych umowach zlecenia lub pokrewnych pracowało 307 927 osób powyżej 60. roku życia, z czego 83 838 miało więcej niż sześćdziesiąt pięć lat. Nie wszyscy jednak mają pracę – we wrześniu bieżącego roku status osoby bezrobotnej posiadało ponad 131 tys. Polaków w przedziale wiekowym od 50-74 lat, co stanowiło niewielki wzrost w porównaniu do analogicznego okresu w 2024 r., kiedy to było 122,8 tys. osób. Część z tych seniorów aktywnie poszukuje etatu, a przedsiębiorcy wydają się być coraz bardziej otwarci na ich przyjęcie, co potwierdza badanie Grupy Progres wskazujące, że tylko 6% zwolnień w firmach miało związek z osiągnięciem wieku emerytalnego.

Anna Pietraszko, dyrektor projektów consultingowych, HR i szkoleniowych w Grupie Progres, podkreśla, że rosnąca liczba pracujących emerytów jest konsekwencją długofalowych zmian demograficznych i gospodarczych, a także tego, że Polacy żyją dłużej, cieszą się zdrowiem i chcą być aktywni. – Dla wielu z nich praca jest źródłem satysfakcji, poczucia sprawczości i przynależności. Z kolei firmy zaczynają rozumieć, że dojrzały pracownik to nie koszt, a wartość – wnosi doświadczenie i stabilność, których często brakuje młodszym pokoleniom. Coraz więcej organizacji dostosowuje więc swoje polityki HR do potrzeb osób 60+, oferując elastyczne godziny pracy, mentoring czy możliwość pracy projektowej. Otwartość na tę grupę komunikują już w ogłoszeniach o pracę – tłumaczy.

Z analizy ponad 90 tys. ofert pracy przeprowadzonej przez Grupę Progress wynika, że 6% z nich wyraźnie zaprasza seniorów do składania aplikacji. Zatrudnienie czeka na nich przede wszystkim w branżach, które oferują elastyczne warunki i stanowiska dostosowane do ich doświadczenia. Najwięcej propozycji pracy pojawia się w sektorach takich jak opieka i pomoc społeczna, w gastronomii, a także w transporcie i logistyce. Seniorzy mogą znaleźć zatrudnienie również w handlu detalicznym i edukacji. Jednak jak zauważa Anna Pietraszko, zaledwie 4% ogłoszeń skierowanych do seniorów dotyczy stanowisk kierowniczych lub wyższych, co świadczy o tym, że osoby starsze wciąż są zbyt rzadko postrzegane w roli liderów pomimo ich wieloletniego doświadczenia. – Dojrzałość zawodowa to ogromny atut, a nie bariera. Jeśli pracodawcy zaczną częściej wykorzystywać potencjał tej grupy, możemy spodziewać się pozytywnej zmiany na rynku pracy. W tym temacie lekcję do odrobienia ma wiele branż, również te postrzegane jako nowoczesne, w których często brakuje otwartości na zatrudnianie ludzi w starszym wieku – podkreśla ekspertka.

Chodzi o takie sektory, jak IT, finanse, marketing czy branża kreatywna, gdzie oferty dla seniorów są zdecydowanie mniej liczne. Jak wyjaśniają autorzy badania, często wynika to z błędnego przekonania, że są to domeny młodszych pokoleń, które rzekomo lepiej odnajdują się w dynamicznym środowisku technologicznym. Tymczasem wielu doświadczonych specjalistów powyżej 60. roku życia dysponuje nie tylko solidnym zapleczem merytorycznym, ale również cennymi umiejętnościami analitycznymi, strategicznymi i menedżerskimi.

Wsparcie dla osób powyżej 60. lub 65. roku życia w postaci dofinansowania połowy minimalnego wynagrodzenia przez dwanaście miesięcy wprowadziła tegoroczna ustawa o rynku pracy i służbach zatrudnienia, co może przyczynić się do zmiany postaw pracodawców. Anna Pietraszko zaznacza jednak, że niezbędne są działania promujące to wsparcie i zwiększające świadomość o jego dostępności, ponieważ w pierwszych miesiącach po wejściu przepisów w życie skorzystało z niego zaledwie osiem osób w ośmiu powiatowych urzędach pracy. Niski wskaźnik może być rezultatem zarówno niewystarczającej informacji wśród pracodawców, jak i utrzymujących się obaw przed zatrudnianiem starszych pracowników, które zbyt często są podyktowane stereotypowym myśleniem.

fot. freepik.com
oprac. /kp/