Przeciętny Europejczyk wytwarza średnio prawie 190 kg odpadów opakowaniowych rocznie. W 2030 r. liczba ta może wzrosnąć do 209 kg. Aktualnie 40% tworzyw sztucznych i 50% papieru wykorzystywanego w Unii Europejskiej przeznaczane jest na opakowania. Z danych Komisji Europejskiej wynika, że w 2009 r. UE wyprodukowała 66 mln ton odpadów z opakowań, w 2021 r. było to 84 mln ton.

W związku z tym Parlament Europejski przyjął przepisy, które mają zmniejszyć liczbę plastikowych opakowań. Aby zmiany weszły w życie, muszą zostać zaakceptowane przez państwa członkowskie. Dotychczas kwestie opakowań regulowała dyrektywa UE w sprawie odpadów. Teraz opakowania doczekały się własnych przepisów.

Nowe unijne regulacje mają pomóc w ograniczeniu części opakowań z tworzyw sztucznych, co w konsekwencji ma zmniejszyć stale rosnącą ilość śmieci. Regulacje zakładają widełki, jeśli chodzi o redukcję ilości plastikowych opakowań w państwach członkowskich – do 2030 r. ma być ich mniej o 5%, do 2035 r. – o 10 proc., a do 2040 r. – o 15%. Chodzi zwłaszcza o ograniczenie plastikowych opakowań wykorzystywanych w transporcie, a także promowanie opakowań zbiorczych oraz zakupów online. Producenci i importerzy będą musieli też zrezygnować ze zbyt wielkich opakowań i zostaną zobowiązani do zredukowania do minimum wagi i objętości opakowań.

Natomiast od 1 stycznia 2030 r. niektóre rodzaje jednorazowych opakowań z tworzyw sztucznych zostaną zakazane w ogóle. Chodzi m.in. o folie, w które czasem pakowane są świeże owoce i warzywa, jednorazowe naczynia i kubki wykorzystywane w kawiarniach i restauracjach, a także opakowania na pojedyncze porcje, takich jak plastikowe saszetki na przyprawy, sosy, śmietankę do kawy czy cukier. Zakaz obejmie też miniaturowe opakowania na kosmetyki, takie jak szampony czy żele pod prysznic, a także bardzo lekkie plastikowe torby na zakupy, o grubości poniżej 15 mikrometrów.

Pojawi się również zakaz stosowania przy produkcji sztucznych opakowań mających kontakt z żywnością tzw. wiecznych chemikaliów o stężeniu przekraczającym dopuszczalne wartości. Chodzi tu o niebezpieczne dla zdrowia związki per- i polifluoroalkilowych PFAS, które mogą przenikać do pożywienia i wody pitnej, a w konsekwencji prowadzić do zaburzeń hormonalnych, niekorzystnie wpływać na płodność, a nawet wywoływać raka.

Nowe przepisy określają też ramy dotyczące recyklingu i ponownego wykorzystywania opakowań. Restauracje, bary i kawiarnie oferujące napoje i posiłki na wynos będą musiały dać konsumentom możliwość skorzystania z własnego pojemnika i np. przyjścia po kawę z własnym kubkiem. Do 2030 r. będą miały czas, aby zacząć sprzedawać 10% wszystkich produktów w opakowaniach wielokrotnego użytku, które klient będzie mógł wykorzystać przy kolejnym zamówieniu.

Ponadto wszystkie opakowania z tworzyw sztucznych będą musiały nadawać się do recyklinkgu, a nowo produkowane opakowania będą musiały zawierać część materiałów pochodzących z surowców wtórnych. Natomiast do 2029 r. 90% jednorazowych plastikowych i metalowych pojemników na napoje będzie trzeba zbierać oddzielnie. W części państw członkowskich zostały już wprowadzone systemy kaucyjne. W Polsce ma wejść w życie 1 stycznia 2025 r.

Czytaj także: Uruchomienie systemu kaucyjnego trzeba wstrzymać o rok?

fot. freepik.com
oprac. /kp/