74% Polaków popiera system kaucyjny, z czego 39% zdecydowanie – wynika z badania „Global Recycling Habits and Attitudes 2025” przeprowadzonego na zlecenie inicjatywy „Every Can Counts” („Każda puszka cenna”). Jest to wynik wyższy niż globalna średnia dla 16 badanych rynków, która wynosi 71%. To pokazuje, że koncepcja obiegu opakowań, ich recyklingu i ponownego wykorzystania trafia do świadomości polskich konsumentów. Globalne wyniki badania obejmującego 16 tys. respondentów w 16 krajach (m.in. w Belgii, Brazylii, Czechach, Francji, Włoszech, Rumunii, Hiszpanii, Wielkiej Brytanii, Zjednoczonych Emiratach Arabskich czy Stanach Zjednoczonych) wskazują na wysokie poparcie dla kaucji zarówno w państwach, gdzie system już funkcjonuje, jak i w tych, które dopiero planowane jest jego wdrożenie.

Jak podkreśla Paweł Wiśnioch, koordynator projektu „Każda puszka cenna” z Fundacji RECAL, wśród Polaków istnieje duża świadomość na temat segregowania odpadów. – Chętnie podchodzą do gospodarowania odpadami w sposób selektywny. W Polsce widać poparcie rosnące wraz z wiekiem ankietowanych. Wśród osób pełnoletnich w przedziale 18–30 lat jest to na poziomie ok. 60%, natomiast jeżeli mówimy o osobach 60+, to poziom wzrasta nawet do 87% – zwraca uwagę.

3/4 badanych Polaków zadeklarowało, że chętniej zaangażowałoby się w selektywną zbiórkę, gdyby towarzyszył jej system nagród, gry czy aplikacje mobilne. Motywatorami do zwiększenia poziomów recyklingu okazały się też korzyści finansowe (42%) i obowiązek wynikający z wprowadzenia systemu kaucyjnego (42%). Istotna jest również wygoda systemu, którą wymieniło 37% respondentów.

W globalnym ujęciu 53% ankietowanych uważa, że to konsumenci powinni dbać o selektywną zbiórkę, a na kolejnych miejscach wymienili przemysł opakowaniowy (39%), firmy zbierające odpady (36%), marki napojowe (35%) i administrację publiczną (34%). W Polsce jednak podejście do odpowiedzialności jest inne – tylko 35% respondentów wskazało na konsumentów. – Polacy pytani o to, kto powinien dbać o zbiórkę selektywną opakowań, wskazywali firmy komunalne zajmujące się zbiórką odpadów oraz recyklerów. Natomiast nie jest tak, że sami nie chcą brać w tym udziału, bo jak najbardziej, chętnie będą to robić. Jako problem wskazywali jednak małą liczbę punktów w przestrzeni publicznej, gdzie można oddać selektywnie opakowanie po napoju – tłumaczy Paweł Wiśnioch.

Pierwsze miesiące obowiązywania systemu kaucyjnego w Polsce to okres przejściowy, podczas którego dołączają kolejne sieci handlowe i mniejsze sklepy, wdrażając ręczną zbiórkę lub stawiając automaty. Jest to również czas dla konsumentów na nabycie nowych nawyków. – Napoje w opakowaniach objętych kaucją stopniowo pojawiają się na rynku. Już są dostępne, natomiast z miesiąca na miesiąc będzie ich proporcjonalnie więcej – wskazuje ekspert. Wraz z upowszechnianiem się opakowań i punktów zbiórki kluczowe staje się edukowanie społeczeństwa o prawidłowym przygotowaniu opakowań do zwrotu. – Jeżeli chodzi o wzmocnienie świadomości konsumentów, to punktem pierwszym, najistotniejszym, jest niezgniatanie opakowań objętych kaucją. Na przykład może być problem z odzyskaniem kaucji w momencie, kiedy puszka zostanie zgnieciona i zaniesiona do punktu, gdzie będzie można odzyskać wniesioną opłatę. Dotyczy to zarówno punktów, gdzie są automaty, jak również tych, gdzie jest prowadzona ręczna zbiórka. W obu przypadkach opakowanie musi być niezgniecione – podkreśla Paweł Wiśnioch.

W badaniu ujawniła się również luka w świadomości społecznej na temat efektywności recyklingowej różnych materiałów opakowaniowych. Mimo że na świecie 71% aluminiowych puszek po napojach jest przetwarzane, co jest największym odsetkiem spośród wszystkich opakowań, wiedzę na temat tej właściwości ma zaledwie 17% konsumentów. W Polsce odsetek ten jest jeszcze niższy i wynosi 14%, mimo że nasz kraj jest liderem w recyklingu aluminiowych puszek z wynikiem 80%. – Wśród ankietowanych przez „Every Can Counts” na świecie 87% uważa, że opakowania napojowe powinny być łatwo poddawane recyklingowi lub pochodzić z materiału z recyklingu. Jeżeli chodzi o ten rodzaj postrzegania opakowań, to puszka aluminiowa jest idealnym przykładem, ponieważ może być w pełni poddawana recyklingowi niemal w nieskończoność i spełnia zasady cyrkularności – podsumowuje Paweł Wiśnioch.

fot. freepik.com
oprac. /kp/