Pilnego wprowadzenia w życie w nowym roku wymagają trzy reformy: implementacja do polskiego prawa dyrektywy unijnej w sprawie adekwatnych wynagrodzeń minimalnych w Unii Europejskiej, wdrożenie unijnej dyrektywy dotyczącej pracy platformowej oraz uchwalenie ustawy w sprawie systemowej asystencji osobistej dla osób z niepełnosprawnościami – uważa Dominik Owczarek z Instytutu Spraw Publicznych. W jego ocenie przesunie to Polskę w kierunku europejskiego modelu społecznego, który znamy z krajów zachodnich.

Termin na wdrożenie dyrektywy dotyczącej minimalnych wynagrodzeń upłynął 15 listopada 2024 r. Przedstawiony przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej projekt ustawy przewiduje, że przy ustalaniu wysokości płacy minimalnej będzie brany pod uwagę orientacyjna wartość referencyjna 55% prognozowanej wysokości przeciętnego wynagrodzenia. Dominik Owczarek wskazuje, że przepisy te odnoszą się też do systemu rokowań zbiorowych między pracodawcą i reprezentantami pracowników – określono np. kształt wynagrodzeń, czas pracy czy system szkoleń. – Poziom pokrycia układami zbiorowymi pracy powinien podnieść się w jak największym stopniu. Dyrektywa zakłada, że takim punktem docelowym jest 80% pokrycia układami zbiorowymi pracy, a Polska na tle krajów Unii Europejskiej znajduje się na końcu listy z poziomem pokrycia w granicach 10-15% – zwraca uwagę ekspert.

Kolejną kwestią jest dyrektywa o pracy platformowej, która dotyczy m.in. dostawców jedzenia, kierowców taksówek czy kurierów. W Polsce jest ok. pół miliona pracowników platformowych. – Szacuje się, że ta forma świadczenia pracy będzie się sukcesywnie zwiększać i ekspandować na kolejne sektory. Tu już nie będzie chodziło tylko o przewóz osób i dowóz jedzenia, ale także o usługi wysokospecjalistyczne – prawnicze, architektoniczne, graficzne – podkreśla Dominik Owczarek. Dodaje, że brak kompleksowych regulacji w tym zakresie wiąże się z występowaniem wielu patologii związanymi m.in. z brakiem ubezpieczenia społecznego, urlopów czy bezpieczeństwem pracowników.

Jeśli chodzi natomiast o ustawę gwarantującą systemowy dostęp do asystencji osobistej osoby z niepełnosprawnością, do Sejmu trafił prezydencki projekt w tej sprawie, a swoją regulację przygotował też resort rodziny. – Grupa osób, która będzie potrzebowała asystencji osobistej, będzie rosnąć w związku ze starzeniem się społeczeństwa – tłumaczy ekspert. W jego ocenie zmiany wymaga również system świadczeń socjalnych skierowanych do najuboższych. Poziom ubóstwa skrajnego w 2023 r. powrócił do czasów sprzed wprowadzenia świadczenia 500+, dlatego wsparcie z pomocy społecznej powinno być według Dominika Owczarka waloryzowane co roku, a nie co trzy lata. – Kolejna reforma powinna objąć świadczenia rodzinne. Należałoby się zastanowić, w jaki sposób ustanowić sensowne proporcje pomiędzy bardzo hojnym i kosztownym dla budżetu państwa świadczeniem 800+ a zasiłkami rodzinnymi, które są w dużym stopniu zależne od dochodów gospodarstwa domowego – wskazuje.

fot. freepik.com
oprac. /kp/