Co roku miliardy zwierząt przekraczają granice państw i kontynentów, niektóre pokonując nawet tysiące kilometrów, aby znaleźć pożywienie i rozmnażać się. Jak wynika z raportu przedstawionego podczas otwarcia 14. konferencji ONZ na temat ochrony dzikiej przyrody w Samarkandzie, chociaż sytuacja niektórych gatunków wymienionych w Konwencji o Ochronie Wędrownych Gatunków Dzikich Zwierząt (CMS) poprawia się, 44% z nich wykazuje spadek populacji. 22% gatunków znajdujących się na liście jest zagrożonych wyginięciem, w tym 97% ryb, m.in. rekiny, płaszczki i jesiotry, których populacja spadła o 90% od lat 70. XX w. Rośnie również ryzyko wyginięcia wędrownych gatunków niewymienionych w CMS.

Największymi zagrożeniami dla gatunków wędrownych są nadmierna eksploatacja i utrata siedlisk w wyniku działalności człowieka. 51% kluczowych obszarów różnorodności biologicznej uznanych za ważne dla zwierząt migrujących znajdujących się na liście CMS nie ma statusu chronionego. Zmiana klimatu, zanieczyszczenie i gatunki inwazyjne również mają głęboki wpływ na gatunki wędrowne. Tymczasem zwierzęta takie odgrywają zasadniczą rolę w utrzymaniu światowych ekosystemów i zapewniają istotne korzyści jak zapylanie roślin, transport kluczowych składników odżywczych, żerowanie na szkodnikach czy pomoc w magazynowaniu dwutlenku węgla.

– Raport przedstawia dowody na to, że niezrównoważona działalność człowieka zagraża przyszłości gatunków wędrownych – stworzeń, które nie tylko pełnią rolę wskaźników zmian środowiskowych, ale odgrywają integralną rolę w utrzymaniu funkcji i odporności złożonych ekosystemów naszej planety. Społeczność globalna ma możliwość przełożenia najnowszej wiedzy naukowej na temat presji stojących przed gatunkami wędrownymi na konkretne działania ochronne. Biorąc pod uwagę niepewną sytuację wielu z tych zwierząt, nie możemy sobie pozwolić na opóźnienia i musimy współpracować, aby zalecenia stały się rzeczywistością – podkreśliła Inger Andersen, dyrektor wykonawcza Programu Narodów Zjednoczonych ds. Ochrony Środowiska.

Według uczestników kongresu, aby wspierać gatunki migrujące, należy wzmocnić i rozszerzyć wysiłki mające na celu rozwiązanie problemu nielegalnego i niezrównoważonego pozyskiwania gatunków wędrownych, a także przypadkowego chwytania gatunków innych niż docelowe, zintensyfikować działania mające na celu identyfikację, ochronę, łączenie i skuteczne zarządzanie ważnymi miejscami występowania gatunków wędrownych, pilnie zająć się gatunkami najbardziej zagrożonymi wyginięciem, w tym prawie wszystkimi gatunkami ryb znajdującymi się na liście CMS, zwiększyć wysiłki na rzecz przeciwdziałania zmianie klimatu, a także zanieczyszczeniu światłem, hałasem, substancjami chemicznymi i tworzywami sztucznymi oraz rozważyć rozszerzenie wykazów CMS, aby uwzględnić więcej zagrożonych gatunków wędrownych wymagających uwagi na szczeblu krajowym i międzynarodowym.

Przykładem skutecznych działań mających chronić wędrowne gatunki może być uratowanie zagrożonej wyginięciem populacji stepowej antylopy – sajgi w Kazachstanie. Udało się też ograniczyć o 91% działalność kłusowników na Cyprze, którzy chwytali wędrowne ptaki za pomocą sieci i lepów.

fot. unsplash.com
oprac. /kp/