• +48 502 21 31 22

BREDA - nowym centrum Opawy

Czym stanie się BREDA w przyszłości? Burza mózgów w Opawie, wizjonerzy wraz z Urzędem Miasta pracują nad nowymi funkcjami dla okazałego obiektu.

BREDA - nowym centrum Opawy



Miasto Opawa jest od lutego nowym właścicielem domu towarowego Breda. Kupiło go za 39,5 mln koron czeskich od syndyka masy upadłościowej. Ten zabytek kultury, który znajduje się w centrum miasta, jest obecnie w złym stanie.

Rozpoczął się już remont budynku. – Kopuła nad schodami została osuszona. Dzięki zebranym przez Stowarzyszenie na rzecz Ratowania Domu Towarowego Breda środkom rozpoczęły się też prace remontowe na dachu. Następnie usunięta zostanie boazeria na klatce schodowej w holu wejściowym. Na razie zostanie ona zachowana i będą na niej prowadzone badania mykologiczne. Na koniec zadbamy o samą kopułę. Zostanie rozebrana i sprawdzona przez konserwatorów, będą też wymienione luksfery – zapowiada Tomáš Navrátil, burmistrz Opawy.

Koszt remontu jest szacowany na około pół miliarda koron czeskich. Skąd miasto weźmie takie pieniądze? – Obecnie przygotowujemy studium we współpracy z VŠB – TU Ostrava. Chcielibyśmy mieć dostęp do powietrza, prądu, wody i ogrzewania. Jeśli konserwatorzy na to pozwolą, chcielibyśmy wykonać izolację i elewację, a także wymienić okna. Obecnie oszczędzamy środki, będą one pochodzić z naszych pieniędzy inwestycyjnych, z budżetu miasta. Postaramy się pozyskać dotacje z Ministerstwa Rozwoju Regionalnego na remonty lub z Ministerstwa Kultury. Jakiś czas temu był tutaj z wizytą były minister kultury i obiecał nam pieniądze. Chcielibyśmy również zaangażować sektor prywatny, który będzie zaangażowany w odbudowę – tłumaczy burmistrz.


Do wymiany będzie łącznie 150 okien. Produkcja jednego kosztuje 90 tys. koron. Najpierw zostaną zamontowane okna od frontu budynku – ok. 80 za kwotę 7 mln koron. Całkowity koszt wyniesie 13,5 mln koron. Wymianę trzeba wykonać jak najszybciej, ponieważ wypadają szyby.

15 czerwca odbyło się pierwsze spotkanie w formule "burzy mózgów", na którym uczestnicy dzielili się pomysłami w zakresie możliwych przyszłych funkcji obiektu. Kilkadziesiąt osób miało możliwość zapoznać się z technicznymi parametrami budynku oraz zwiedzić obiekt. Spotkanie prowadziła Linda Bittova wraz z firmą Participation Factory, która podjęła się technicznej organizacji zebrania i opracowania danych z konsultacji. 



Losem budynku zainteresowani są mieszkańcy, wielu z nich wsparło remont podczas internetowej zbiórki. Pod znakiem zapytania ciągle znajduje się w jaki sposób zostanie wykorzystany. Oprócz imponującego holu wejściowego na każdym piętrze znajdują się otwarte przestrzenie. – Dom towarowy jest tak znaczącym budynkiem, że myślimy o wielu funkcjach. Obecnie współpracujemy ze Stowarzyszeniem na rzecz Ratowania Domu Towarowego BREDA. Odbywają się spotkania z ekspertami, chemy zaangażować obywateli i różne kręgi ekspertów. Czasy, kiedy pojedyncze osoby decydowały o tak znaczących przestrzeniach miejskich, już dawno minęły. Dlatego czekamy na pomysły mieszkańców. Liczymy też na współpracę z izbą gospodarczą, która widzi w BREDA możliwości rozwoju gospodarczego oraz inkubowania firm – mówił Tomáš Navrátil.

Na spotkaniu obecni byli goście z Raciborza, którzy reprezntowali Wydział Rozwoju Urzedu Miasta, Wydział Promocji Urzedu Miasta, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa, Euroregion SILESIA oraz Śląskie Porozumienie Gospodarcze ŚLĄSK.ONLINE. Podzas rozmów podkreślono transgraniczną rolę jaką powinno pełnić to miejsce, tym bardziej, że Opawa i Racibórz to miasta sąsiadujące i od zawna miasta partnerskie.  

 


BREDA 

Dom handlowy BREDA w Opawie został wybudowany w latach 1927-1928. Przedsiębiorca David Weinstein otworzył w nim najbardziej luksusowy i prawdopodobnie jeden z największych domów handlowych w ówczesnej Czechosłowacji. Jest to budynek, który nawet teraz, po prawie stu latach, nadal wygląda nowocześnie i imponująco, mimo że aktualnie jest w złym stanie.

Budynek ten bez wątpienia nawiązuje do amerykańskiej tradycji – tzw. "szkoły chicagowskiej", którą wprowadził Louis Sullivan. Więc jeśli ktoś chciałby na terenie Czech zobaczyć coś, co przypomina Amerykę, najlepszym miejscem jest właśnie Breda.

Firma Maxa Bredy i Davida Weinsteina działała w tym miejscu od 1898 r. Stopniowo kupowała kolejne zlokalizowane tu obiekty – oddzielne budynki – i remontowała je. Jednak po I wojnie światowej, w latach 20., postanowiono stworzyć coś bardziej okazałego. David Weinstein nawiązał w tym celu kontakt z wybitnym architektem Leopoldem Bauerem. Ten zaproponował budowlę, którą można oglądać dzisiaj. Na pierwszy rzut oka wygląda jak ówczesny budynek, jednak przy bliższym spojrzeniu okazuje się, że to nie jest do końca prawda.

Budynek z zewnątrz wygląda jak podzielony klasycznie na trzy części – stopa, ciało, głowa, jak w przypadków budynków z Chicago i tamtejszych wieżowców. Na dole znajduje się parter handlowy z dużymi witrynami, następnie "ciało" budynku, a na samej górze gzyms, który jest jednak w tym przypadku pięknym przedłużeniem poszczególnych filarów; nie jest zaprojektowany jako osobny element, ale jest zwieńczeniem budowli. Nadaje to wyjątkowej elegancji, którą podkreślają dodatkwo okrągłe okna znajdujące się dokładnie pod nim.

Pod koniec II wojny światowej Opawa doznała dużych zniszczeń, jednak dom handlowy przetrwał. Po wojnie kilka razy zmieniał nazwę – przez Průkopníka po Prior. W 2004 r. wybuchł w nim pożar, a w 2012 r. zamknięto obiekt. Od tamtego czasu popada w ruinę.

Dzisiejsze główne wejście nie wygląda reprezentacyjnie – dlatego, że nigdy nie było wejściem głównym. Kiedyś znajdowało się ono w narożniku, jednak w wyniku różnych zmian niepozorne wejście stało się głównym, zaprojektowanym w stylu lat 90. Pierwsze wrażenie jest więc takie, że budynek jest ciekawy tylko z zewnątrz, jednak nic bardziej mylnego. Wiele imponujących budynków zachwyca tylko z zewnątrz, po wejściu okazuje się, że przestrzeń nie jest ciekawa. W przypadku Bredy jest inaczej. Wystarczy wejść, a człowiek znajdzie się pod przeszkloną kopułą, w naturalnym świetle – to wspaniała przestrzeń, w której można się poczuć jak w katedrze. Taki był cel zarówno architekta, jak i inwestora, który mówił, że zakupy mają być trochę jak święto, podczas którego trzeba się dobrze bawić i które trzeba zapamiętać.

Wnętrze przypomina budynki z przełomu XIX i XX w. jak Galeries Lafayette lub Printemps w Paryżu – to efektowny dom handlowy z żelbetowym szkieletem, w którym jest jedno centralne, robiące duże wrażenie wnętrze. Znajduje się tu też drewniana balustrada i umieszczone centralnie schody, które następnie się rozwidlają. Kopuła natomiast jest nie tylko piękna, ale była też funkcjonalna – niektóre jej elementy można było otworzyć, żeby wpuścić świeże powietrze.

Widok obecny jest smutny, można zauważyć ślady pożaru i zużycia. Historia jest jednak pozytywna, ponieważ kilka lat temu powstało Stowarzyszenie na rzecz Ratowania Domu Towarowego BREDA, które wykonało już mnóstwo pracy. Przede wszystkim zebrało środki finansowe na kilka zadań. Pierwsze, najbardziej widoczne i najpiękniejsze, to oświetlenie budowli – tak jak kiedyś. W Boże Narodzenie dom rozstał oświetlony przez 1500 żarówek. Pomogło to osiągnąć kolejny etap – władze Opawy ogłosiły, że kupią obiekt. Bez zaangażowania mieszkańców, zarówno ze sfery prywatnej, jak i publicznej, budowla nie doczeka się zmian. Najprawdopodobniej nie będzie już funkcjonowała jako dom handlowy – tak jak był zaprojektowany w latach 20. – ponieważ sposób robienia zakupów zmienił się od tamtego czasu, a ponadto w pobliżu ma konkurencję – centrum handlowe Breda & Weinstein z 2012 r.

Obiekt ma sześć pięter, a także dwie kondygnacje pod ziemią, w których również znajdowały się sklepy. Zachowały się w nich przepiękne regały, a ciekawostką są okna, z których nie można było wyjrzeć na zewnątrz, ale przez które wpadało naturalne światło dzięki specjalnemu systemowi, przez co miało się wrażenie, że okna są prawdziwe, a pomieszczenie znajduje się na parterze lub piętrze.

Wewnątrz można także trafić na klasyczny żelbetowy szkielet z filarami i dużymi przęsłami. Konstrukacja o dużej wytrzymałości na obciążenie miała utrzymac ciężkie żeliwne maszyny – wytrzyma nawet 750 kg na metr kwadratowy, a dzięki dużej przestrzeni, wysokim sufitom i dużej ilości światła z zewnątrz budynek może pełnić niemal każdą funkcję.

Nad głównym wejściem znajdowała się pracownia właściciela i inwestora Davida Weinsteina. Dziś można to zauważyć jedynie po śladach na suficie, które pokazują, że była to pracownia w kształcie owalu. Kluczowym elementem, zarówno dla elewacji, jak i wnętrza, są okna. Są zbudowane z cienkich, drewnianych profili, z kutymi mechanizmami, za pomocą których można otwierać lufciki, aby nie trzeba było otwierać całych okien. To charakterystyczny element, który dodaje budynkowi elegancji. Obecnie brakuje w budynku jednego z okien – zostało bowiem wyjęte aby posłużyć jako wzór do zaprojektowania repliki, które trzeba będzie wykonać aż 150.


Ireneusz Burek 

Galeria zdjęć

162_BREDA_IMG_20220615_074520_edit_26715917317796.jpg
676_BREDA_IMG_20220615_074528_edit_26685310316759.jpg
305_BREDA_IMG_20220615_074940_edit_26671788881345.jpg
651_BREDA_IMG_20220615_074946_edit_26628444639164.jpg
623_BREDA_IMG_20220615_074952_edit_26611467477708.jpg
79_BREDA_IMG_20220615_074958_edit_26601655303231.jpg
72_BREDA_IMG_20220615_075007_edit_26575310866776.jpg
687_BREDA_IMG_20220615_075014_edit_26556743485529.jpg
571_BREDA_IMG_20220615_075027_edit_26505230606370.jpg
550_BREDA_IMG_20220615_075033_edit_26488161367831.jpg
484_BREDA_IMG_20220615_075037_edit_26467826529813.jpg
749_BREDA_IMG_20220615_075747_edit_21894225638845.jpg
860_BREDA_IMG_20220615_075804_edit_21880827119576.jpg
785_BREDA_IMG_20220615_075832_edit_21840951499790.jpg
907_BREDA_IMG_20220615_075859_edit_21783543582091.jpg
54_BREDA_IMG_20220615_075944_edit_21728797852932.jpg
583_BREDA_IMG_20220615_080006_edit_21675571088357.jpg
415_BREDA_IMG_20220615_080040_edit_21610467309201.jpg
371_BREDA_IMG_20220615_080055_edit_21547768726918.jpg
620_BREDA_IMG_20220615_080201_edit_21462625270681.jpg
812_BREDA_IMG_20220615_080236_edit_21407832136836.jpg
312_BREDA_IMG_20220615_080255_edit_21394738876942.jpg
204_BREDA_IMG_20220615_080315_edit_21346330656637.jpg
832_BREDA_IMG_20220615_080321.jpg
470_BREDA_IMG_20220615_080301_edit_21377148469132.jpg
935_BREDA_IMG_20220615_080336_edit_21324821148307.jpg
241_BREDA_IMG_20220615_080403_edit_21301261875394.jpg
620_BREDA_IMG_20220615_080536_edit_21158476628540.jpg
220_BREDA_IMG_20220615_080419_edit_21283937940500.jpg
337_BREDA_IMG_20220615_080556_edit_21145874960834.jpg
189_BREDA_IMG_20220615_080652_edit_21122436363962.jpg
652_BREDA_IMG_20220615_080702_edit_21100780994174.jpg
788_BREDA_IMG_20220615_080730_edit_21016847598354.jpg
904_BREDA_IMG_20220615_080746_edit_21060556140534.jpg
900_BREDA_IMG_20220615_081341_edit_20966355185861.jpg
917_BREDA_IMG_20220615_081407_edit_20949346173364.jpg
104_BREDA_IMG_20220615_081733_edit_20869999155668.jpg
15_BREDA_IMG_20220615_083935_edit_20709733793713.jpg
48_BREDA_IMG_20220615_084002_edit_20529521539574.jpg
58_BREDA_IMG_20220615_084022_1_edit_20655103970284.jpg
697_BREDA_IMG_20220615_084058_edit_20797515560887.jpg
924_BREDA_IMG_20220615_084115.jpg
851_BREDA_IMG_20220615_084152_edit_20747894166624.jpg
533_BREDA_IMG_20220615_084137_edit_20769093887454.jpg
478_BREDA_IMG_20220615_084158.jpg
886_BREDA_IMG_20220615_084213.jpg
851_BREDA_IMG_20220615_084246.jpg
422_BREDA_IMG_20220615_084310.jpg
255_BREDA_IMG_20220615_073350.jpg
108_BREDA_IMG_20220615_073831_edit_26804959276637.jpg
341_BREDA_IMG_20220615_073848_edit_26784978316744.jpg
192_BREDA_IMG_20220615_073853_edit_26764785543310.jpg
721_BREDA_IMG_20220615_074458_edit_26753298417270.jpg

Podobne artykuły

Wyszukiwarka