W Radlinie zainaugurowano siódmą edycję ogólnopolskiej kampanii edukacyjnej „Zobacz, czym oddychasz” organizowanej przez Polski Alarm Smogowy. Akcja, w ramach której mobilne płuca odwiedzą dwadzieścia osiem miejscowości w trzynastu województwach, ma na celu podniesienie świadomości na temat zagrożeń wynikających z oddychania zanieczyszczonym powietrzem.

Śląska odsłona kampanii rozpoczęła się oficjalnie w Radlinie, gdzie model dwumetrowych płuc będzie eksponowany do 27 listopada przed Zespołem Szkolno-Sportowo-Artystycznym przy ul. Rogozina 55, a następnie odwiedzi Łazy, Miasteczko Śląskie i Krzepice. Burmistrz Radlina Zbigniew Podleśny zaznaczył, że choć region systematycznie dąży do lepszej jakości powietrza, to instalacja mobilnych płuc jest nieoceniona w edukowaniu mieszkańców. – Nasz region przez dekady kojarzył się z dymiącymi kominami i powietrzem złej jakości. Dziś jesteśmy na innym etapie – dzięki uchwale antysmogowej i rosnącej świadomości mieszkańców sytuacja stopniowo się poprawia. Widzimy, że mieszkańcy coraz częściej rozumieją, jak ogromny wpływ na zdrowie ma jakość powietrza, którym oddychamy. Mobilne płuca, jako obrazowy i poruszający symbol smogu, odgrywają w tej edukacji nieocenioną rolę – powiedział.

PAS zdecydował się skierować kampanię głównie do małych miast i gmin wiejskich, które dominują na liście miejscowości z najbardziej zanieczyszczonym powietrzem, a jednocześnie cechują się najniższą świadomością zagrożenia. Rzecznik PAS Piotr Siergiej wyjaśnił, że instalacje pojawią się tam na prośbę władz lokalnych, które zdecydowały się na edukowanie swoich mieszkańców. – Przy okazji pobytu instalacji w ich gminach organizowane będą różne wydarzenia informacyjno-edukacyjne. Na podstawie pomiarów jakości powietrza prowadzonych przez GIOŚ wiemy, że największe zanieczyszczenie występuje głównie w małych miejscowościach, które dominują na liście smogowych rekordzistów. Jednocześnie badania opinii publicznej pokazują, że to w tych miejscach świadomość zagrożenia, jakim jest zanieczyszczenie powietrza, jest najmniejsza. Dlatego cieszymy się, że nasza kampania zawita głównie do mniejszych miast i gmin wiejskich – podkreślił.

Dwumetrowa makieta ludzkich płuc zasysa powietrze za pomocą dwóch wentylatorów symulujących proces oddychania, przez co zanieczyszczenia osiadają na białej tkaninie. W zależności od poziomu smogu biała materia pokrywająca instalację stopniowo zmienia kolor na grafitowy, a nawet czarny, wizualizując szkodliwe pyły, które trafiają do ludzkich płuc. Instalacja pozostaje w każdej lokalizacji na cztery tygodnie, ustawiana takich miejscach, jak szkoły czy osiedla.

Pomimo trwałego trendu powolnej poprawy jakości powietrza 2024 r. przyniósł anomalię, notując wzrost średniego stężenia pyłów zawieszonych PM10 o 7% w skali kraju w porównaniu z 2023 r., co dodatkowo uzasadnia istotność tej kampanii edukacyjnej w mniejszych gminach. – Celem akcji jest uświadomienie wszystkim, czym naprawdę oddychamy. Mobilne płuca ustawiamy w miejscach codziennego życia – przy szkołach, na osiedlach, w centrach miast - tam, gdzie ludzie spędzają najwięcej czasu. Chcemy, by każdy mógł z bliska zobaczyć, jak pod wpływem zanieczyszczonego powietrza zmienia się kolor naszej instalacji. Te same szkodliwe pyły trafiają przecież do naszych płuc – a to ma bezpośredni wpływ na nasze zdrowie – przekonywał Emil Nagalewski, koordynator PAS w woj. śląskim.

W tej edycji kampanii PAS zaprosił do współpracy środowisko naukowe i lekarskie, aby wesprzeć głos nauki w dyskusji o smogu. W roli ambasadorów i ambasadorek kampanię wspierają m.in. dr n. med. Katarzyna Musioł, dr n. med. Piotr Dąbrowiecki, dr hab. n. med. Michał Krzyżanowski i prof. dr hab. Bolesław Samoliński, a wśród organizacji partnerskich znalazły się Polskie Towarzystwo Alergologiczne i Polska Federacja Stowarzyszeń Chorych na Astmę, Alergię i POChP. Partnerami kampanii są Allegro Foundation, Clean Air Fund oraz Fundacja Better Future, a w tym roku akcję wspierają również Edukacyjna Sieć Antysmogowa NASK i Europejskie Centrum Czystego Powietrza.

Gdzie pojawią się mobilne płuca?

30.10 - 27.11 Radlin, woj śląskie
28.11 - 29.12 Łazy, woj śląskie
30.12 - 28.01 Miasteczko Śląskie, woj śląskie
29.01 - 26.02 Krzepice, woj śląskie
27.02 - 27.03 Gorzów Śląski, woj. opolskie

30.10 - 27.11 Michałowice, woj. mazowieckie
28.11 - 29.12 Prażmów, woj. mazowieckie
30.12 – 28.01 Oborniki Śląskie, woj. dolnośląskie
29.01 - 26.02 Frampol, woj. lubelskie
27.02 - 27.03 Lesko, woj. podkarpackie

30.10 - 27.11 Wieliszew, woj. mazowieckie
28.11 - 29.12 Dąbrówka, woj. mazowieckie
30.12 - 28.01 Zduńska Wola, woj. łódzkie
29.01 - 26.02 Sękowa, woj małopolskie
27.02 - 27.03 Iwkowa, woj małopolskie

30.10 - 27.11 Izabelin, woj. mazowieckie
28.11 - 29.12 Józefów, woj. mazowieckie
2.01 - 28.01 Chorzele, woj. mazowieckie
29.01 - 26.02 Białystok, woj. podlaskie
27.02 - 27.03 Bielsk Podlaski, woj. podlaskie

30.10 - 27.11 Warszawa, woj. mazowieckie
28.11 - 29.12 Warszawa, woj. mazowieckie
30.12 - 28.01 Warszawa, woj. mazowieckie
29.01 - 26.02 Warszawa, woj. mazowieckie
27.02 - 27.03 Warszawa, woj. mazowieckie

30.10 - 27.11 Tarczyn, woj. mazowieckie
28.11 - 29.12 Żagań, woj. lubuskie
30.12 - 28.01 Mosina, woj. wielkopolskie
29.01 - 26.02 Dąbrowa, woj. kujawsko-pomorskie
27.02 - 27.03 Kolbudy, woj. pomorskie

7.11 - 21.11 Jelenia Górna, woj. dolnośląskie
21.11 - 5.12 Twardogóra, woj. dolnośląskie
5.12 - 19.12 Brzeg Dolny, woj. dolnośląskie

fot. UM Radlin
oprac. /kp/