W 2024 r. ZUS odnotował nieznaczny spadek liczby wniosków o rentę z tytułu niezdolności do pracy. Najwięcej złożono ich w województwie śląskim. W sumie ZUS wydał ponad 46 tys. pozytywnych decyzji o przyznaniu renty i ponad 27 tys. decyzji odmownych. Część ekspertów uważa, że liczba odmów jest stosunkowo wysoka, co skutkuje tym, że wiele osób decyduje się dochodzić swoich praw w sądzie.

Z danych ZUS-u wynika, że w ubiegłym roku wpłynęło 86,8 tys. wniosków o przyznanie renty z tytułu niezdolności do pracy. To spadek o 0,8% w porównaniu z 2023 r. W 2022 r. takich wniosków zarejestrowano 84,8 tys., w 2021 r. – 87,7 tys., a w 2020 r. – 83,9 tys. – Wnioski o przyznanie prawa do renty nie dotyczą wyłącznie osób tracących zdrowie w wyniku wypadku w pracy lub choroby zawodowej. To są także wnioskodawcy z wrodzonymi problemami zdrowotnymi. O świadczenie starają się też osoby z ograniczoną możliwością wykonywania pracy zawodowej w wyniku własnych problemów psychicznych lub spowodowanego przez siebie wypadku, np. komunikacyjnego pod wpływem alkoholu lub używek – tłumaczy Anna Maria Dukat, ekspertka BCC ds. niepełnosprawności i polityki senioralnej. – Analizujemy dane z ZUS, ale orzecznictwo do celów rentowych przyznaje nie tylko ta instytucja ubezpieczeniowa. Są jeszcze KRUS – dla rolników i ich rodzin, Ministerstwo Obrony Narodowej oraz Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji – dla osób zatrudnionych w służbach mundurowych. Jednak tylko ZUS zatrudnia na pełnoetatową umowę o pracę lekarzy – dodaje ekspertka.

Najwięcej wniosków o przyznanie renty z tytułu niezdolności do pracy zarejestrowano w województwie śląskim – 11,6 tys., mazowieckim – 10,2 tys., i wielkopolskim – 9,4 tys. Natomiast na końcu rankingu widać opolskie – 1,3 tys. – Pracownicy i przedsiębiorstwa zmieniają swoje miejsca pobytu. Wiele firm szybko powstaje i zamyka swoją działalność. Na Śląsku życie gospodarcze kręci się wokół górnictwa, ale i gęstość zaludnienia nie jest mała. W woj. mazowieckim rozwój gospodarczy kwitnie przy stolicy i jest sporo mieszkańców. Z kolei w zachodniej części kraju przemysł jeszcze dobrze działa. Tam mieszka ludność pracująca – wskazuje Anna Maria Dukat.

ZUS wydał 46,2 tys. pozytywnych decyzji o przyznaniu renty z tytułu niezdolności do pracy, a 27,3 tys. wniosków zostało odrzuconych, co stanowi 37,1% wszystkich. Dr Marcin Wojewódka, prezes Instytutu Emerytalnego, zwraca uwagę na stosunkowo wysoki odsetek decyzji odmownych, jednak podkreśla, że poziom ten nie odbiega znacząco od danych z poprzednich lat. Jego zdaniem taki stan rzeczy świadczy o dosyć szczelnym systemie przyznawania rent, a nawet o stosunkowo restrykcyjnych kryteriach przyznawania świadczeń. Ekspert dodaje, że brakuje danych statystycznych dotyczących prób wyłudzeń świadczeń, jednak "niestety w każdym stadzie znajdą się czarne owce". Anna Maria Dukat dodaje, że aby uzyskać prawo do renty chorobowej z ZUS, trzeba być osobą bardzo odporną psychicznie i mieć w sobie desperację. – Wiem to z własnej wiedzy oraz doświadczenia, zarówno osobistego, jak i znajomości tematyki. Niestety, orzecznictwo zdolności do pracy przez lekarzy orzeczników ZUS budzi ogrom wątpliwości. Często jest określane cudownym ozdrowieniem pacjenta. Dlatego wiele osób dochodzi swoich praw na drodze sądowej – zaznacza ekspertka.

Ponadto w 2024 r. wpłynęło o 13,3 tys. więcej wniosków o rentę z tytułu niezdolności do pracy, niż wydano w tej sprawie decyzji. Dr Marcin Wojewódka zauważa, że procedura przyznawania tego świadczenia jest złożona i czasochłonna. Według eksperta dane te mogą sugerować opóźnienia w rozpatrywaniu wniosków, co może wynikać z niedoboru orzeczników lub skomplikowanego procesu analizy medycznej.

fot. freepik.com
oprac. /kp/