Branża HoReCa stoi u progu dużych zmian, które wymuszają unijne przepisy mające na celu ograniczenie jednorazowych opakowań z tworzyw sztucznych. Choć idea opakowań wielokrotnego użytku spotyka się z pozytywnym odbiorem, wyzwaniem okazuje się zaangażowanie konsumentów w system ich zwrotu.

Od stycznia 2024 r. w związku z dyrektywą SUP sprzedawcy napojów i dań w jednorazowych pojemnikach z tworzywami sztucznymi muszą pobierać za nie opłatę. To jednak dopiero początek. W 2030 r. unijne rozporządzenie dotyczące opakowań i odpadów opakowaniowych (PPWR) wprowadzi zakaz stosowania niektórych rodzajów jednorazowych opakowań, takich jak kubki i naczynia w kawiarniach i restauracjach czy pojemniki na pojedyncze porcje (np. sosy). Co więcej, przepisy nakładają na dystrybutorów obowiązek oferowania 10% produktów w opakowaniach wielokrotnego użytku do 2030 r.

Filip Walkowiak, head of growth w Vytal Polska, podkreśla, że branża nie może całkowicie zrezygnować z jednorazówek, które są wygodną formą dostarczania jedzenia na wynos, jednak wszyscy liczą na ich redukcję w trosce o środowisko. – Legislacja sprzyja tym rozwiązaniom, natomiast teoretycznie opakowania wielokrotnego użytku powinny już teraz być zapewnione do użytkowania konsumentom. Jeszcze jest z tym różnie, natomiast trend jest pozytywny – podkreśla ekspert.

W Europie już widać pierwsze zmiany. W Niemczech niektóre sieci fast food od kilku lat oferują pojemniki wielorazowe w systemie kaucyjnym. Konsumenci płuczą i zwracają opakowania, zamiast je wyrzucać. Podobne rozwiązanie testowane jest w Glasgow pod nazwą „Borrow cup”, gdzie klienci mogą wypożyczać kubki na kaucję, a następnie je wymieniać, napełniać lub zwracać, odzyskując depozyt. W Szkocji co roku zużywa się ponad 388 mln jednorazowych kubków, a w Glasgow stanowią one ponad 30% odpadów po napojach, co pokazuje skalę problemu. Swoją koncepcję opracowała platforma Vytal. Użytkownicy wypożyczają pojemniki, zamawiając jedzenie na wynos, a po użyciu zwracają je w dowolnym punkcie partnerskim. System QR kodów ułatwia zarządzanie i śledzenie opakowań. Jeśli pojemnik nie zostanie zwrócony w ciągu 14 dni, pobierana jest opłata.

Jednak okazuje się, że w Polsce zainteresowanie opakowaniami wielokrotnego użytku jest na razie niewielkie, a restauratorzy często czekają na dalszy rozwój sytuacji, zanim sami wdrożą takie rozwiązania. Jednak jak zauważa Filip Walkowiak, lokale z silną misją prośrodowiskową, np. wegetariańskie czy wegańskie, chętnie wprowadzają te zmiany. Zaletą dla przedsiębiorców jest redukcja kosztów. – Opakowań wielokrotnego użytku nie musimy raportować w BDO, czyli nie jest od tego pobierana opłata produktowa. Tym samym jest to, oprócz redukcji kosztów związanych z zakupem opakowań jednorazowych, też redukcja opłaty produktowej – wyjaśnia Filip Walkowiak.

Głównym wyzwaniem pozostaje jednak zmiana nawyków konsumentów. Wprowadzenie systemów kaucji czy wypożyczeń wymaga od nich większego zaangażowania. – Jest to mniej wygodne dla klienta, bo dotychczas po spożyciu wyrzucał pojemnik do odpadów i nie interesowało go, co się z tym dalej dzieje – zauważa ekspert. Konsumenci jednak coraz częściej zadają sobie pytanie o sens pakowania jedzenia na wynos w jednorazówki, które służą zaledwie kilkanaście minut. Badania Stora Enso przeprowadzone w Europie, w tym w Polsce, pokazują, że ponad 77% respondentów popiera opakowania wielorazowe, głównie ze względów środowiskowych. Jednak deklaracje te nie zawsze idą w parze z realnymi zachowaniami. Tylko 30% osób poprawnie definiuje opakowania wielokrotnego użytku jako te, które powinny wrócić do punktu. Co więcej, 22% uważa zwrot pojemników za zbyt angażujący, a 78% obawia się o kwestie higieniczne.

Raport firmy McKinsey „The potential impact of reusable packaging” podkreśla znaczenie edukacji. Wygoda napędzała rynek jedzenia na wynos, dlatego zmiana nawyków będzie trudna. Eksperci wyliczają, że aby przejście na opakowania wielorazowe w dostawach na wynos przyniosło redukcję emisji, pojemniki powinny osiągnąć nawet 200 cykli użycia. Warunkiem jest więc trwałość materiałów i zaangażowanie klientów.

Filip Walkowiak wskazuje również na trudności w systemach zamkniętych podczas dużych eventów, takich jak kongresy czy wydarzenia stadionowe, gdzie dochodzi kwestia logistyki, mycia i transportu opakowań w odpowiednich warunkach, co generuje dodatkowe koszty. – To ostatnie wyzwanie, które mamy, aby efektywnie zredukować koszty całego obiegu tych opakowań w systemie zamkniętym – podsumowuje ekspert.

fot. unsplash.com
oprac. /kp/