Poznań wśród dużych miast i Sopot wśród mniejszych – to miasta, w których jakość życia jest najwyższa według trzeciej już edycji Indeksu Zdrowych Miast. Rybnik zajął pierwsze miejsce w kategorii "zdrowie".

Indeks Zdrowych Miast to inicjatywa, która przedstawia podejście polskich miast do kwestii związanych nie tylko ze zdrowiem, ale ogólnie pojętym dobrostanem mieszkańców. Jest to zbiór informacji o podejmowanych przez lokalne samorządy inwestycjach i działaniach, które tworzą coraz bardziej zrównoważoną przestrzeń miejską. Projekt, którzy tworzy Grupa LUX MED we współpracy ze Szkołą Główną Handlową w Warszawie, Fundacją Gospodarki i Administracji Publicznej oraz Open Eyes Economy Summi, prezentuje warunki życia w 66 polskich miastach na prawach powiatu. Zostały one ponownie ocenione w ośmiu kategoriach: zdrowie, ludność, usługi komunalne i społeczne, edukacja, mieszkalnictwo, środowisko, infrastruktura i przestrzeń.

W ogólnej klasyfikacji wśród miast powyżej 300 tys. mieszkańców pierwsze miejsce zajął Poznań, kolejne były Warszawa i Gdańsk. Jeśli chodzi o miasta poniżej 300 tys. mieszkańców, najlepszy okazał się Sopot, a na podium znalazły się jeszcze Gdynia i Rzeszów. Rybnik zajął szóste miejsce, Żory 32., a Jastrzębie-Zdrój – 51.

Rybnik zajął pierwsze miejsce w kategorii "zdrowie". Zdefiniowano ją jako zakres działań różnych podmiotów funkcjonujących na terenie miast na prawach powiatu mających na celu zwiększenie dostępu do świadczeń zdrowotnych oraz działania z obszaru zdrowia publicznego, w aspektach, na które miasta te mają wpływ. Jako praktyczny wymiar tych działań uznano programy polityki zdrowotnej oraz działania realizowane na terenie miast na prawach powiatu w ramach programów zdrowotnych. Żory były siódme w kategorii "ludność i pokolenia",

Jak wskazują autorzy, współcześnie polskie miasta stają przed dużymi wyzwaniami – począwszy od starzenia się społeczeństw, poprzez napływ nowych mieszkańców, po coraz wyższe oczekiwania względem jakości edukacji czy oferowanych usług dotyczących zdrowia. Mieszkańcy chcą czystego środowiska, dostępu do terenów rekreacyjnych, dbania o ich zdrowie i dobrostan psychiczny, ale też wsparcia w realizacji własnego stylu życia. Jednym z kluczowych wymiarów zdrowego miasta jest dbałość o środowisko naturalne, w tym obniżanie emisji szkodliwych gazów i pyłów, oczyszczanie ścieków czy recycling generowanych przez mieszkańców odpadów. Na przestrzeni ostatnich trzech edycji akcji zaobserwowano wyraźny spadek zanieczyszczeń – średnioroczne stężenie w powietrzu cząsteczek PM10 spadło z 27,9 μg/m³ w 2021 r. do 21,5 μg/m³ w 2023 r., a spadek miał miejsce praktycznie we wszystkich miastach na prawach powiatu. Powodem jest zmniejszenie emisji szkodliwych gazów przez gospodarstwa domowe, a także obniżenie emisyjności zakładów przemysłowych. Miasta coraz lepiej radzą sobie też z gospodarką wodno-kanalizacyjną. Włodarzom nie udało się jednak znacząco poprawić dostępu do lasów, parków i łąk, a boom budowlany wymusił w niektórych – najbardziej dotkniętych niedoborem zasobu mieszkaniowym miejscowościach – redukcję powierzchni terenów zielonych.

Liderem kategorii przestrzeń jest natomiast Chorzów. Miasto charakteryzuje się znaczną powierzchnią terenów zielonych oraz zieleni urządzonej, co nie tylko wpływa na estetykę przestrzeni miejskiej, ale również poprawia jakość powietrza i samopoczucie mieszkańców. Miasto wykazuje też wysoki wskaźnik zagospodarowania tych terenów, co sprzyja różnorodnym formom rekreacji i odpoczynku. Kolejnym ważnym aspektem jest niska średnia liczba wypadków samochodowych i dobrze rozwinięta infrastruktura rowerowa. Promowanie transportu rowerowego wpływa nie tylko na redukcję zanieczyszczenia powietrza, lecz także sprzyja aktywności fizycznej i zdrowemu stylowi życia mieszkańców. Dodatkowo istotnym elementem jest odsetek tzw. powierzchni uszczelnionej (zabetonowanej), co ma znaczenie dla podatności miasta na powodzie i podtopienia.

Do pobrania: Indeks Zdrowych Miast 2024

fot. arch. red.
oprac. /kp/