Polskie firmy zmagają się z niedoborem kadr, podczas gdy znaczna grupa osób pozostaje bez pracy. Chodzi o osoby z niepełnosprawnościami, z których 60% posiada orzeczenie o lekkim lub umiarkowanym stopniu ograniczenia sprawności organizmu. Zdaniem ekspertów to ogromny potencjał, który wciąż pozostaje niewykorzystany.

Według szacunków Polskiego Instytutu Ekonomicznego do 2035 r. z polskiego rynku pracy odejdzie o 2,1 mln pracowników więcej niż do niego dołączy. Jak podkreślają autorzy raportu OLX Praca "Know How 2025", rozwiązaniem tego kryzysu jest humanizacja rynku pracy i postawienie w centrum ludzi, ich potrzeb i oczekiwań. – Co istotne, taka koncepcja nie pozostaje w sprzeczności z rozwojem sztucznej inteligencji, która może pomóc nam uwolnić się np. od nieuświadomionych uprzedzeń, często będących przyczyną wykluczania z rynku pracy osób z niepełnosprawnościami. Zwłaszcza, że to grupa licząca ponad milion osób, których aktywizacja zawodowa mogłyby realnie przyczynić się do poprawy sytuacji na rynku pracy – wskazują. W krajach UE wskaźnik zatrudnienia osób z niepełnosprawnościami przekracza 50%, W Polsce jest to 32,2%.

Marta Jakowluk, Chief Human Resource Officer w OLX, zwraca uwagę, że wokół zatrudniania osób z niepełnosprawnościami narosło wiele mitów. Pracodawcy często obawiają się dodatkowych kosztów związanych np. z koniecznością dostosowania stanowiska pracy. Tymczasem w wielu przypadkach takie zmiany nie są konieczne. – Te zaś, których wymagają, często sprowadzają się do możliwości pracy zdalnej, zmiany godzin pracy czy dostosowania zakresu obowiązków do swoich możliwości. Nie wymaga to zatem od pracodawców reorganizacji modelu pracy. Potrzebna jest natomiast zmiana mentalności. Temu sprzyja włączająca kultura pracy, która przejawia się w konkretnych działaniach, a nie tylko deklaracjach. Jej istotnym elementem powinno być również przygotowywanie managerów do nowych ról, aby czuli się w nich bezpiecznie. Dzięki temu chętniej będą widzieli w swoich zespołach osoby z niepełnosprawnościami – tłumaczy Marta Jakowluk.

Aby skutecznie pozyskiwać i zatrzymywać pracowników, firmy muszą stworzyć środowisko pracy, w którym każdy czuje się wartościowy. – W Polsce zatrudnianie osób z niepełnosprawnościami ciągle jeszcze postrzegane jest głównie przez pryzmat dopłat, które otrzymać może pracodawca. Czas jednak zmienić to podejście i spojrzeć na to zagadnienie z szerszej perspektywy. Po pierwsze, aktywizując osoby z niepełnosprawnościami, zyskujemy wartościowych pracowników, którzy wzmacniają zespoły. Po drugie, wpływamy na ich dobrostan, dajemy im poczucie przynależności i sprawczości, co przekłada się na ich kondycję psychiczną i emocjonalną, ale też poziom zaangażowania. Poza tym w większości nie musimy ponosić żadnych dodatkowych kosztów związanych z przystosowaniem miejsca pracy. A to dowodzi, że największą barierą, którą musimy pokonać, są nasze uprzedzenia – podkreśla Marta Jakowluk.

Jak tworzyć włączającą kulturę organizacyjną? Jeśli chodzi o rekrutację, autorzy raportu OLX Praca "Know How 2025" wskazują na posługiwanie się w ogłoszeniach o pracę językiem wrażliwym na różnorodność wobec pracowniczek i pracowników, informowanie już wtedy o możliwości dostosowania miejsca pracy do potrzeb osoby z niepełnosprawnością oraz na uproszczenie procedur aplikacyjnych i przeprowadzanie rozmów rekrutacyjnych w sposób uwzględniający specyficzne potrzeby kandydatów, np. poprzez wykorzystanie rozmów wideo czy tłumacza języka migowego.

W strategii firmy należy uwzględnić potrzeby różnych grup pracowniczych, a także opracować stały, wewnętrzny system zgłaszania naruszeń. Kolejną wskazówką jest przydzielanie obowiązków i zadań, które odpowiadają doświadczeniu i umiejętnościom starszych lub niepełnosprawnych pracowników, a jednocześnie uwzględniają ich możliwości fizyczne i zdrowotne. Warto też oferować elastyczne godziny pracy, pracę zdalną lub częściowy wymiar godzin dostosowany do możliwości i zdrowia pracownika oraz zaaranżować przestrzenie biurowe w sposób uwzględniający potrzeby różnorodnych grup pracowników. Gotowość do dostosowania miejsca pracy pod kątem różnorodności, oferowanie wsparcia w postaci mentoringu i opiekuna adaptacyjnego czy identyfikowanie potrzeb edukacyjnych i rozwojowych, a także szkolenia uwzględniające różnorodność oraz tworzenie warunków umożliwiających wykorzystanie zdobytej wiedzy i umiejętności – to kolejne kroki ku przyjaznemu środowisku pracy. Można też realizować cykliczne badania opinii pracowników uwzględniające zagadnienia z obszaru różnorodności. Rozwiązaniem jest też dodatkowy, pełnopłatny urlop dla osób pełniących role opiekuńcze czy dofinansowanie turnusów sanatoryjnych oraz rehabilitacji, jak również nawiązanie współpracy z urzędami aktywizującymi osoby starsze lub z niepełnosprawnościami. 

Warto zapewnić alternatywne formy komunikacji jak np. tłumacz języka migowego czy materiały w formatach łatwych do odczytania w procesie rekrutacji i codziennej pracy, realizować szkolenia z inkluzywnej komunikacji oraz propagować wewnątrz organizacji wiedzę na temat korzyści wynikających z różnorodności.

fot. freepik.com
oprac. /kp/