W ciągu ostatnich 30 lat wylesianie doprowadziło do utraty 420 mln ha, czyli ponad 10% powierzchni lasów na całym świecie. W walce z tym zjawiskiem ma pomóc unijne rozporządzenie European Union Deforestation Regulation, które zakazuje wprowadzania lub eksportowania produktów, które nie spełniają wymogów zrównoważonego rozwoju.

Ponad 700 mln ha lasów znajduje się na prawnie ustanowionych obszarach chronionych – to tylko 18% całkowitej powierzchni lasów na świecie. Choć tempo wylesiania spada, w latach 2015–2020 każdego roku znikało ok. 10 mln ha lasów. Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa wskazuje, że jeśli nie zostaną podjęte dodatkowe działania w tym zakresie, między 2016 a 2050 r. z powierzchni Ziemi zniknie kolejne 289 mln ha lasów deszczowych. To zaś spowoduje emisję 169 gigaton ekwiwalentu CO2. – Lasy są płucami Ziemi, więc wylesianie przyczynia się bezpośrednio do zmian klimatu, a zmiany klimatu z kolei przyczyniają się do coraz częściej występujących zjawisk takich jak powodzie, susze i mają wpływ na życie każdego z nas. Wylesianie przyczynia się również do utraty gatunków roślin i zwierząt zamieszkujących tereny leśne, gatunków, które tracą swoje ekosystemy. To wszystko zaburza harmonię ekosystemów na całym świecie – wskazuje Karolina Tymorek, dyrektorka krajowa FSC Polska.

Głównym powodem wylesiania jest powiększanie się gruntów rolnych powiązane z produkcją takich towarów jak drewno, kakao, soja, olej palmowey, kawa, guma, skóry, czekolada, opony czy meble. Unia Europejska, aby poprawić stan istniejących lasów i zapewnić wsparcie dla bioróżnorodności, wprowadziła rozporządzenie przeciwko wylesianiu. Jego celem jest zapewnienie, że kluczowe grupy produktów sprzedawanych i konsumowanych w UE lub z niej eksportowanych nie przyczyniają się do degradacji lasów. – Rozporządzenie skupia się na tym, aby siedem grup produktów było sprowadzanych lub wywożonych z UE tylko wtedy, gdy firma, która się tym sprowadzaniem lub wywozem zajmuje, wykaże, że zostały one pozyskane legalnie i co więcej, że nie przyczyniły się do wylesiania. Grupy produktów ujęte w rozporządzeniu EUDR to drewno, soja, olej palmowy, kawa, kakao, kauczuk i wołowina. To grupy produktów, które według szacunków UE w największym stopniu przyczyniają się obecnie do wylesiania na całym świecie – tłumaczy ekspertka. KE szacuje, że dzięki nowym przepisom emisja dwutlenku węgla spowodowanego konsumpcją i produkcją wskazanych towarów w UE zmniejszy się o co najmniej 32 mln t rocznie.

Rozporządzenie to nakłada obowiązek wykazania, z jakiej działki pochodzi dany produkt, będą potrzebne współrzędne geograficzne danej lokalizacji oraz informacje, czy produkt został pozyskany bądź wyprodukowany zgodnie z prawem lokalnym danego kraju pochodzenia. – Firmy będą miały bardzo poważne obowiązki dotyczące dochowania należytej staranności. Jeśli ich nie wypełnią, nie będą mogły wprowadzić do obrotu określonych produktów – tłumaczy Karolina Tymorek.

Przepisy EUDR weszły w życie w czerwcu 2023 r., a zaczną obowiązywać w państwach członkowskich po 18 miesiącach, czyli 30 grudnia 2024 r. Odstępstwa i przepisy szczególne będą miały zastosowanie do mikroprzedsiębiorstw i małych przedsiębiorstw, które będą mogły skorzystać z dłuższego o sześć miesięcy okresu przejściowego. Do końca roku KE przeprowadzi także klasyfikację państw członkowskich według poziomu ryzyka wylesiania i degradacji lasów. Od niej będą zależeć obowiązki w zakresie należytej staranności. Przykładowo firmy z krajów o niskim poziomie ryzyka będą mogły korzystać z uproszczonych procedur.

fot. freepik.com
oprac. /kp/