Udział szarej strefy w PKB Polski spadnie w tym roku do 18,5% wobec 18,9% w 2023 r. – wynika z przewidywań Instytutu Prognoz i Analiz Gospodarczych.

Szara strefa to działalność gospodarcza będąca poza obiegiem restrykcji i kontroli państwa. Według Głównego Urzędu Statystycznego na jej udział składa się tzw. szara gospodarka, czyli działalność ukryta lub nieformalna jak np. praca na czarno oraz "działalność nielegalna", np. przemyt papierosów. Zgodnie z obliczeniami IPAG udział szarej strefy w PKB Polski spadnie z 18,9% w minionym do 18,5% w roku bieżącym.

Zdaniem analityków na spadek szarej strefy ma wpływ popularyzacja transakcji bezgotówkowych, ale również świadomość, jakie może nieść zagrożenia spożywanie produktów bez kontroli dopuszczenia na rynek jak produktów spożywczych czy papierosów bez akcyzy. W przypadku spożycia napojów spirytusowych autorzy raportu wskazali na wzrost spożycia, tłumacząc to wzrostami cen produkcji spirytusu oraz stale zwiększającymi się podatkami. Według szacunków GUS sprzedaż nielegalnego alkoholu w 2023 r. przyniosła budżetowi straty na poziomie 1,3 mld. zł, natomiast zdaniem ekspertów IPAG w 2024 r. poziom tych strat będzie podobny lub większy.

IPAG zwraca także uwagę, że tendencja spadkowa do działania w szarej strefie była widoczna w latach 2014-2019, kiedy z 19,5% poszła w dół do 17,2%, natomiast pandemia koronawirusa i wybuch wojny w Ukrainie skłoniły obywateli do poszukiwania sposobów na oszczędzanie pieniędzy, co spowodowało wzrost tego procederu. Eksperci wskazują też na rolę państwa w walce z szarą strefą oraz rozwiązania, jakie powinno ono podjąć. Odnieśli się również do planów regulacji dotyczących elektronicznych papierosów oraz wycofania smakowych wkładów do podgrzewaczy tytoniu. W ich ocenie ograniczenie tych dóbr na rynku może doprowadzić do wepchnięcia ich w szarą strefę.

Całkowity udział szarej strefy w gospodarce Polski obliczany jest przez IPAG jako iloraz całkowitej wartości dodanej wytworzonej w szarej strefie i produktu krajowego brutto skorygowanego o tę część szarej strefy, która nie jest ujmowana w oficjalnych statystykach GUS.

fot. freepik.com
oprac. /kp/