Do Polski z Funduszu Sprawiedliwej Transformacji ma trafić ponad 4,4 mld euro. Większość do sześciu regionów górniczych. Jego celem jest pomoc w ograniczeniu negatywnych skutków społecznych, gospodarczych oraz środowiskowych transformacji energetycznej. Gminy górnicze mimo oczekiwania na te fundusze, mają również wiele obaw z tym związanych.

Jak mówi Anna Hetman, prezydent Jastrzębia-Zdroju oraz przewodnicząca Stowarzyszenia Gmin Górniczych nie ma jeszcze konkretnych informacji co do tego jak te pieniądze będą dzielone. Jakie środki pójdą na inwestycje strategiczne centralne, a kto i jak będzie dzielił pieniądze na mniejsze, samorządowe projekty.

Anna Hetman wzięła udział w Europejskim Kongresie Gospodarczym w Katowicach w dniach 20-22 września 2021 roku. Pieniądze z Funduszu Sprawiedliwej Transformacji dostępne będą w latach 2021-2027. Pierwsza transza powinna być wykorzystana do 2023 roku.

Zdaniem Anny Hetman – jeżeli chodzi o pieniądze do 2023 roku to jest to ostatni dzwonek, by móc po nie sięgnąć, mając przygotowane konkretne koncepcje i projekty. Planowanie nowych inwestycji w miastach pociąga za sobą konieczność przeprowadzenia czasochłonnych procedur, jak zmiana miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, uchwalenie studium.

-To są procedury bardzo długie, wymagające czasem kilku lat pracy. Jeśli nie będą zmienione przepisy w kwestii planistyki, niestety wiele inwestycji będzie zagrożonych, co jest największą obawą – podkreśla przewodnicząca Stowarzyszenia Gmin Górniczych.

Wobec powyższego SGGP zabiega o szybszą pracę nad zmianą przepisów. Nowe przepisy są również niezbędne by można było szybciej budować nowe zakłady pracy.

Idea sprawiedliwej transformacji zakłada, że mieszkańcy pracujący do tej pory w kopalniach, znajdą pracę w nowych „zielonych” branżach. Jastrzębie-Zdrój ma nową strategię rozwoju miasta do 2030 r. Porusza ona budowanie alternatywnej dla górnictwa branży logistycznej. Miasto wiąże swą przyszłość też z przemysłem wysokich technologii oraz przemysłem czasu wolnego.

Transformacja energetyczna na Śląsku

Na Śląsku rozegra się przełom związany z transformacją energetyczną. Premier Morawiecki ocenił iż Górny Śląsk znajduje się w sercu transformacji energetycznej Polski. Zaznaczył, że każdy megawat, gigawat mocy wycofywanej zostanie zastąpiony przez inne źródło energii. Zdaniem Morawieckiego na Górnym Śląsku rozegra się przełom związany z transformacją energetyczną i przemysłową Polski. Zdaniem premiera transformacja energetyczna może być wielką szansą. Plan restrukturyzacji kopalń zakłada, że ostatnie wydobycie węgla kamiennego nastąpi w roku 2049.

Poseł Adam Gawęda w Telewizji Regionalnej TVT mówił o tym, że transformacja energetyczna jest szansą na rozwój technologiczny gospodarki. - Śląsk zostanie szczególnie dotknięty procesem transformacji, a w związku z tym debata wokół tego tematu była niezmiernie ważna. Widzimy zielone światło ze strony unijnych dyplomatów i urzędników, którzy wiedzą, że cały proces transformacji i zbudowania nowego obszaru energetycznego dla całej Europy będzie możliwy z udziałem wszystkich państw - ocenił poseł.

Polski plan na transformacje

Rada Ministrów podjęła uchwałę w sprawie przyjęcia „Polityki energetycznej Polski do 2040 r.” Dokument zawiera opis stanu i uwarunkowań sektora energetycznego. Wskazano w nim trzy filary: sprawiedliwą transformacje, stworzenie zeroemisyjnego systemu energetycznego oraz dobrej jakości powietrze.

Głównym założeniem sprawiedliwej transformacji jest udzielenie wsparcia społecznościom w największym stopniu dotkniętym przemianami w sektorze energetycznym, czyli głównie ludności w rejonach węglowych. Przekształcenia muszą być przeprowadzone w taki sposób, by osoby dotychczas pracujące np. w górnictwie, mogły znaleźć zatrudnienie w nowopowstałych gałęziach przemysłu

Komponent grantowy z Funduszu Sprawiedliwej Transformacji jest tylko jednym ze sposobów uzyskania finansowania transformacji energetycznej. Drugim jest mechanizm pożyczkowy InvestEU, przeznaczony głównie dla sektora prywatnego.

/portalsamorzadowy.pl, oprac. d/

_{fot. Anna Hetman, prezydent Jastrzębia-Zdroju, przewodnicząca SGGP, Portal samorządowy}