W 2021 r. elektrownie węglowe wyprodukowały 72,4% energii elektrycznej w Polsce. Rząd jako datę odejścia od węgla określił 2049 r., nie jest to jednak prawnie wiążąca deklaracja. Tymczasem koszty zdrowotne spalania tego surowca są liczone w miliardach złotych, a emisje mogą doprowadzić do 33 806 przedwczesnych zgonów.

Organizacja HEAL Polska w raporcie pt. „Szkodliwy węgiel. Jak rezygnacja ze spalania węgla poprawi stan zdrowia publicznego w Polsce?” przeanalizowała 52 elektrownie węglowe, które odpowiadają za większość emisji zanieczyszczeń powietrza, oraz uwzględniła 39 jednostek gazowych i 50 elektrociepłowni. Przedstawiono trzy scenariusze działań: odejścia od węgla w 2030 r., 2035 r. i 2049 r. Okazuje się, że odejście od produkcji energii elektrycznej ze źródeł węglowych i gazowych do 2030 r. pozwoli na uniknięcie 24 065 przedwczesnych zgonów z powodu pyłów zawieszonych w porównaniu do scenariusza odejścia od węgla do 2049 r. W porównaniu do pośredniego scenariusza, czyli odejścia do 2035 r., możliwe jest uratowanie 5287 ludzkich żyć. Pośredni scenariusz w porównaniu do 2049 r. pozwoli na uniknięcie 18 778 przedwczesnych zgonów.

Jednak nawet wycofanie się ze spalania węgla do 2030 r. doprowadzi do znacznych kosztów zdrowotnych, które wynikać będą z emisji zanieczyszczeń powietrza – wygeneruje 148 mld zł, do 2035 r. 217 mld zł, a do 2049 r. nawet 422 mld zł. Jak podkreślono w raporcie, przy przyjęciu najszybszego scenariusza odejścia od węgla do 2030 r. można jednak zaoszczędzić 273 mld zł kosztów zdrowotnych w porównaniu do 2049 r. Scenariusz pośredni do 2035 r. przyniesie 203 mld zł oszczędności w porównaniu do 2049 r.

– Niestety, elektrownie węglowe pozostają istotnym źródeł zarówno emisji gazów cieplarnianych, jak i zanieczyszczeń powietrza. Nie są głównym winowajcą, jeśli chodzi o smog w Polsce, jednak biorąc pod uwagę całość emisji, stanowią poważne zagrożenie dla naszego zdrowia. Powinniśmy jak najszybciej zrezygnować ze spalania szkodliwego węgla we wszystkich sektorach, w tym w energetyce – skomentowała Weronika Michalak, dyrektor organizacji HEAL Polska.

Zdaniem organizacji należy m.in. niezwłoczne określić jak najszybszą, wiążącą i konkretną daty odejścia od spalania węgla w celach grzewczych i energetycznych, unikać fałszywych rozwiązań, takich jak zastępowanie mocy węglowych mocami gazowymi czy spalanie biomasy oraz wesprzeć rozwój odnawialnych źródeł energii, energetyki prosumenckiej oraz efektywności energetycznej. W raporcie znalazły się również zalecenia dla przedstawicieli sektora zdrowia, których autorzy zachęcają do włączenia się w proces przygotowywania planów transformacji energetycznej w Polsce, w tym w zakresie czystego powietrza, łagodzenia skutków zmiany klimatu i profilaktyki zdrowotnej.

fot. freepik.com
oprac. /kp/