Obowiązujące do niedawna regulacje nie rozstrzygały kwestii dotyczących tego czy pracodawca może skierować swoich pracowników do wykonywania pracy zdalnej w okresie przebywania na kwarantannie czy izolacji. Z uwagi na powstałe spory interpretacyjne ustawodawca przedstawił dwie nowelizację przepisów, które wprowadzają możliwość wykonywania pracy zdalnej zarówno przez osoby odbywające kwarantannę, jak również pracowników skierowanych na odbywanie izolacji w warunkach domowych.

Pracownicy na kwarantannie

Na podstawie ustawy z dnia 28 października 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z przeciwdziałaniem sytuacjom kryzysowym związanym z wystąpieniem COVID-19, ustawodawca wprowadził regulacje, na podstawie której w okresie ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, pracownicy oraz inne osoby zatrudnione, które zostały poddane obowiązkowej kwarantannie, mogą za zgodą pracodawcy albo zatrudniającego świadczyć w trybie pracy zdalnej pracę określoną w umowie i otrzymywać z tego tytułu wynagrodzenie.

W tym miejscu wskazać należy, że mamy tu do czynienia z pojęciem kwarantanny w rozumieniu przepisów ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, a więc chodzi o sytuacje odosobnienia osób zdrowych, które były narażone na zakażenie, a obowiązek poddania się kwarantannie wiąże się z decyzją wydaną przez właściwy organ lub wynika on z mocy prawa (np. po przekroczeniu granicy).

Warto mieć na względzie, że brak możliwości wykonywania pracy przez osobę, która odbywa obowiązkową kwarantannę jest traktowany na równi z niezdolnością do pracy z powodu choroby (w szczególności dla celów wypłaty świadczeń pieniężnych z tytułu choroby, a więc wynagrodzenia za okres choroby lub zasiłku chorobowego). W takiej sytuacji, zgodnie ze stanowiskiem prezentowanym przez ZUS, nie jest konieczne uzyskanie przez pracownika dodatkowego zwolnienia lekarskiego. Jednocześnie, zgodnie z brzmieniem ww. ustawy, wykonywanie pracy zdalnej w okresie kwarantanny stanowi okoliczność, która pozbawia pracownika prawa do zasiłku chorobowego. W sytuacji więc, w której pracownik w związku z odbywaniem kwarantanny nie wystąpi o zasiłek chorobowy oraz w uzgodnieniu ze swoim pracodawcą będzie wykonywał pracę zdalną, uprawnienie do zasiłku chorobowego nie będzie mu przysługiwało, natomiast będzie uprawniony do uzyskania stosownego wynagrodzenia za wykonaną pracę.

Pracownicy na izolacji

Okoliczność przebywania choroby w sposób bezobjawowy lub przy niewielkich objawach stanowiły uzasadnienie dla wprowadzenia możliwości wykonywania pracy również przez osoby objęte izolacją. Nowe regulacje dotyczące pracy zdalnej w warunkach przebywania na izolacji znalazły się w zmianach do specustawy covidowej w ramach dodanych art. 4h, 4ha oraz 4hb. Podobnie jak w przypadku dotychczasowej regulacji pracy zdalnej w okresie kwarantanny, również pracownik przebywający na izolacji w warunkach domowych ma prawo za zgodą pracodawcy lub zatrudniającego świadczyć w trybie pracy zdalnej pracę przewidzianą w umowie i otrzymywać z tego tytułu wynagrodzenie. Jednocześnie warto mieć na względzie, że tak jak w przypadku osób przebywających na kwarantannie, możliwość wykonywania pracy uwarunkowana jest uzyskaniem zgody pracodawcy oraz zachowania reżimu sanitarnego.

W uzasadnieniu do ustawy wprowadzającej przedmiotowe regulacje czytamy, że w sytuacji, gdyby stan zdrowia pracownika świadczącego pracę zdalną podczas izolacji uległ pogorszeniu, przysługuje mu prawo do wynagrodzenia chorobowego, o którym mowa w art. 92 Kodeksu pracy lub do świadczenia pieniężnego z tytułu choroby za pozostały okres przebywania w izolacji w warunkach domowych w trakcie którego nie świadczy pracy zdalnej.

Wniosek pracownika i zgoda pracodawcy?

Do tej pory nie było pewne, czy pracodawca jest uprawniony do nakazania pracownikowi wykonywania pracy zdalnej w przypadku odbywania przez niego kwarantanny lub izolacji. Niestety, nowe przepisy, które wprowadzają możliwość pracy zdalnej w okresie izolacji również nie rozstrzygają zaistniałych wątpliwości. Literalna analiza przepisów dotyczących pracy zdalnej w przypadku pracowników przebywających na kwarantannie lub izolacji wskazuje jednak, iż wykonywanie obowiązków pracowniczych jest możliwe jedynie w przypadku, gdy pracodawca i pracownik dojdą do wspólnego porozumienia w tej kwestii, a więc pracownik składa pracodawcy stosowny wniosek, natomiast pracodawca wyraża zgodę na podjęcie przez pracownika pracy zdalnej w tym okresie. W praktyce nieprecyzyjne zapisy ustawodawcy w zakresie trybu wprowadzenia pracy zdalnej w omawianych okolicznościach mogą jednak prowadzić do szeregu nieścisłości w szczególności w przypadku, gdy pracownik odmówi podjęcia pracy zdalnej lub pracodawca w sposób negatywny oceni wniosek pracownika i odmówi mu zlecenia pracy zdalnej.

Przy tym warto mieć na względzie, że zgodnie z literalnym brzmieniem przepisów, pracodawca nie ma możliwości podjęcia samodzielnej decyzji w przedmiocie skierowania pracownika do pracy zdalnej w czasie okresu odosobnienia. W konsekwencji należy przyjąć, że w sytuacji, gdy pracownik przebywający na izolacji lub kwarantannie nie skieruje wniosku o podjęcie pracy zdalnej lub pracodawca nie wyrazi zgody na propozycję pracownika, nabywa on uprawnienie do świadczeń chorobowych, tj. wynagrodzenia chorobowego, a następnie zasiłku chorobowego.

Fot. freepik.com