Korzyści płynące z otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego

Najważniejszym celem postępowania restrukturyzacyjnego jest uniknięcie upadłości dłużnika, który jest niewypłacalny bądź też zagrożony niewypłacalnością przy jednoczesnym uwzględnieniu praw wierzycieli tego dłużnika. Z uwagi na cel przyświecający postępowaniu restrukturyzacyjnemu, nie można go mylić z postępowaniem upadłościowym. Postępowanie upadłościowe skutkuje bowiem co do zasady ostatecznym zamknięciem firmy. Założenie postępowania restrukturyzacyjnego jest więc zupełnie odmienne, a jego finalnym celem jest dalsze działanie firmy.

Tematyką postępowania restrukturyzacyjnego powinni zainteresować się w szczególności przedsiębiorcy, którzy w najbliższym czasie mogą utracić płynność finansową. Jedną z podstawowych zalet tego rodzaju postępowania jest zapewnienie dłużnikowi swego rodzaju parasola ochronnego na czas trwania postępowania. Ta szczególna ochrona wiąże się w szczególności z możliwością zawieszenia prowadzonych postępowań egzekucyjnych przy jednoczesnym zakazie wszczynania nowych egzekucji. Należy jednak mieć na uwadze, że wspomniany parasol ochronny nie rozciąga się na nowe zobowiązania, w konsekwencji czego, dłużnik musi pamiętać, by systematycznie regulować bieżące zobowiązania, powstałe po otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego. Warto pamiętać, że zaniechanie temu obowiązkowi, może to doprowadzić do umorzenia postępowania restrukturyzacyjnego, co wiąże się automatycznie z utratą parasola ochronnego.

Pomimo licznych korzyści jakie niesie za sobą postępowanie restrukturyzacyjne, musimy pamiętać, że każdorazowo - w zależności od rodzaju prowadzonej restrukturyzacji - w mniejszym lub większym stopniu ogranicza ono swobodę dłużnika w zakresie prowadzonej przez niego działalności, w szczególności w przypadku otwarcia postępowania sanacyjnego.

Warto pamiętać, że wniosek o otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego powinien zostać złożony niezwłocznie po wystąpieniu stanu zagrożenia niewypłacalnością dłużnika. Czas trwania postępowania restrukturyzacyjnego jest każdorazowo uzależniony od szeregu indywidualnych czynników, takich jak w szczególności rodzaj wybranego postępowania restrukturyzacyjnego, rozmiar przedsiębiorstwa prowadzonego przez dłużnika, ilość wierzycieli czy wartość i charakter zaległości dłużnika.

Postępowanie restrukturyzacyjne krok po kroku

Postępowanie restrukturyzacyjne co do zasady jest wszczynane na podstawie wniosku o otwarcie postępowania, skierowanego do sądu (wyjątkiem jest postępowanie o zatwierdzenie układu oraz uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne wprowadzone przepisami tzw. Tarczy 4.0 o których kilka słów poniżej). Po złożeniu wniosku, sąd właściwy do rozpoznania sprawy podejmuje decyzję w przedmiocie otwarcia postępowania, w przypadku gdy przedsiębiorca w treści przedstawionego wniosku wykaże, że jest niewypłacalny lub zagrożony niewypłacalnością.

Na kolejnym etapie, sąd dokonuje wyboru nadzorcy/ zarządcy postępowania. Osoba nadzorcy/zarządcy wykonuje co do zasady (w zależności od rodzaju postępowania) zdecydowaną większość obowiązków związanych z prowadzoną restrukturyzacją dłużnika. Wśród jego zadań wyróżnić można m. in.: kontakt z sędzią-komisarzem i wierzycielami oraz zawiadamianie wierzycieli o otwarciu postępowania czy przygotowanie spisu wierzytelności.

Na kolejnym etapie - po zatwierdzeniu spisu wierzytelności oraz przedstawieniu wierzycielom propozycji układowych sędzia-komisarz wyznacza termin zgromadzenia wierzycieli w ramach którego przeprowadzone jest głosowanie nad propozycjami układowymi. Co do zasady zatwierdzenie układu wiąże się z częściowym umorzeniem długów dłużnika i rozłożeniem pozostałej części płatności na raty. Jednocześnie należy pamiętać że zatwierdzony układ nie obejmuje wszystkich wierzytelności dłużnika, a tylko te, które powstały do dnia otwarcia przez sąd postępowania restrukturyzacyjnego dłużnika – pozostałe zobowiązania nie uczestniczą w układzie.

Rodzaje postępowań restrukturyzacyjnych i ich cechy szczególne

Ustawodawca wyróżnił następujące rodzaje postępowań restrukturyzacyjnych:
• postępowanie o zatwierdzenie układu – obowiązujące w formie sprzed pandemii;
• uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne – wprowadzone w ramach przepisów tzw. Tarczy 4.0 na czas trwającej epidemii;
• przyspieszone postępowanie układowe;
• postępowanie układowe; oraz
• postępowanie sanacyjne.

1. Najbardziej odformalizowaną i jednocześnie najbardziej uproszczoną formą postępowania restrukturyzacyjnego jest postępowanie o zatwierdzenie układu. W ramach tego postępowania, dłużnik zawiera umowę z doradcą restrukturyzacyjnym, który wspomaga dłużnika przy podejmowaniu działań zmierzających do zawarcia układu z wierzycielami (m.in. zbieranie głosów, oddawanie głosów przez wierzycieli). Zgromadzona przez dłużnika dokumentacja jest następnie przekazywana przez do sądu wraz z wnioskiem o zatwierdzenie układu. Niewątpliwą zaletą tego rodzaju postępowania jest jego odformalizowany charakter oraz możliwość dalszego sprawowania kontroli nad przedsiębiorstwem przez dłużnika. Warto jednak mieć na uwadze również negatywny aspekt postępowania o zatwierdzenie układu jakim niewątpliwie jest brak parasola ochronnego, który zabezpiecza dłużnika przed prowadzonymi postępowaniami egzekucyjnymi.

2. Obecnie w związku z trwającą pandemią koronawirusa w ramach przepisów tzw. Tarczy 4.0 ustawodawca postanowił wprowadzić do porządku prawnego tzw. uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne, które jest swego rodzaju modyfikacją postępowania o zatwierdzenie układu. Tak jak w przypadku wspomnianego wcześniej postępowania, do jego inauguracji konieczne jest podpisanie umowy z doradcą restrukturyzacyjnym. Kolejno, ustawodawca wymaga od dłużnika dokonania stosownego obwieszczenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym. Od dnia, w którym opublikowano przedmiotowe obwieszczenie, dłużnik ma dokładnie 4 miesiące na przeprowadzenie głosowania wśród wierzycieli i złożenie do sądu wniosku o zatwierdzenie układu. Co istotne - w przeciwieństwie do postępowania o zatwierdzenie układu – uproszczone postępowanie restrukturyzacyjnego obejmuje dłużnika tzw. parasolem ochronnym, w konsekwencji czego dłużnik zostaje objęty ochroną przed dotychczasowymi i nowymi postępowaniami egzekucyjnymi.

3. Kolejnym rodzajem postępowania restrukturyzacyjnego jest przyspieszone postępowanie układowe, które umożliwia dłużnikowi zawarcie układu z wierzycielami po sporządzeniu i zatwierdzeniu spisu wierzytelności w ramach uproszczonego trybu. Co istotne – postępowanie to może być prowadzone jedynie w sytuacji, gdy wartość wierzytelności spornych dłużnika nie przekracza 15% wszystkich wierzytelności. Przyspieszone postępowanie układowe jest co do zasady krótsze od postępowania układowego czy sanacyjnego i chroni dłużnika przed egzekucją.

4. Gdy suma wierzytelności spornych przekracza 15% zamiast przyspieszonego postępowania układowego prowadzone jest postępowanie układowe. W tym rodzaju postępowania wierzyciele mogą zgłaszać sprzeciwy do spisów wierzytelności, które przygotowane są przez nadzorcę sądowego, a dłużnik podlega ochronie przed prowadzonymi egzekucjami. Należy pamiętać, że we wniosku o otwarcie postępowania układowego, dłużnik musi wykazać, że w ramach prowadzonego postępowania będzie w stanie systematycznie regulować wszystkie obciążające go zobowiązania, które powstaną po dniu otwarciu postępowania.

5. Najbardziej skomplikowanym, radykalnym i przez to najdłuższym rodzajem postępowania restrukturyzacyjnego jest postępowanie sanacyjne. Ten rodzaj postępowanie umożliwia przebudowę firmy na podstawie ustalonego planu restrukturyzacyjnego i zapewnia pełną ochronę przed egzekucją. Niewątpliwym minusem tego rodzaju postępowania – oprócz jego złożonego charakteru – jest co do zasady utrata kontroli dłużnika. Dzięki sanacji, dłużnik może odzyskać możliwość dalszego prowadzenia działalności, a wierzyciele mogą liczyć na zaspokojenie wierzytelności w zakresie objętym przyjętym układem.

Skuteczna restrukturyzacja – podstawowe informacje

Podstawowym warunkiem przeprowadzenia skutecznej restrukturyzacji jest wybór najwłaściwszego trybu postępowania, który będzie odpowiedni dla konkretnego przypadku. W ramach prowadzonych ustaleń warto również rozważyć charakter problemu z jakim mierzy się przedsiębiorca, stosunek wierzycieli do dłużnika i ewentualne wprowadzenie zmian w zakresie funkcjonowania przedsiębiorstwa.

Podmiotem uprawnionym do złożenia wniosku o rozpoczęcie restrukturyzacji jest dłużnik, który utracił zdolność do wykonywania swoich zobowiązań pieniężnych lub przez okres 24 miesięcy obciążają go zobowiązania pieniężne, które przekraczają wartość jego majątku (dot. spółek).

Warto pamiętać, że we wniosku kierowanym do sądu należy każdorazowo sprecyzować który rodzaj postępowania przedsiębiorca chce otworzyć. Wniosek o otwarcie postępowania należy złożyć w sądzie rejonowym, właściwym dla miejscowości, w której dłużnik prowadzi działalność.

Należy mieć ponadto na uwadze, że decydując się na przeprowadzenie postępowania restrukturyzacyjnego niezbędne jest dokładne przeanalizowanie konkretnego przypadku, indywidualnych problemów danego przedsiębiorcy i wybór odpowiedniego trybu postępowania do jego indywidualnej sytuacji, stąd w związku koniecznością sprawnego, ale jednocześnie przemyślanego działania, zaleca się kontakt z podmiotami specjalizującymi się w tego rodzaju postępowaniach.

/oprac. d/