Negocjatorzy Parlamentu Europejskiego i Rady Europejskiej uzgodnili unijne zasady ustalania odpowiednich płac minimalnych przewidzianych w prawie krajowym lub w układach zbiorowych. Uzgodnione przepisy mają sprawić, że płace minimalne we wszystkich krajach UE będą gwarantować pracownikom godny poziom życia.

W Unii Europejskiej w 21 z 27 krajów obowiązuje ustawowa płaca minimalna, a w pozostałych sześciu (Austria, Cypr, Dania, Finlandia, Włochy i Szwecja) wysokość wynagrodzenia jest ustalana w drodze negocjacji zbiorowych. Wysokość płacy różni się dość znacznie w poszczególnych krajach UE – w Bułgarii jest to 332 euro, a w Luksemburgu 2202 euro (dane za rok 2021 r.).

Zgodnie z porozumieniem państwa członkowskie będą musiały ocenić, czy ich obecne ustawowe płace minimalne są odpowiednie do zapewnienia godnego poziomu życia, biorąc pod uwagę własne warunki społeczno-gospodarcze, siłę nabywczą lub długoterminowe krajowe poziomy i zmiany wydajności. W tym celu kraje będą zobowiązane do ustalenia koszyka towarów i usług w cenach realnych zgodnie z wytycznymi z Brukseli. Państwa członkowskie będą musiały również stosować orientacyjne wartości referencyjne powszechnie stosowane na arenie międzynarodowej, takie jak 60% mediany płacy brutto i 50% średniej płacy brutto.

Odliczenia od płacy minimalnej lub jej zmiany będą musiały być niedyskryminujące, proporcjonalne i mieć uzasadniony cel, np. odzyskanie zawyżonych kwot wypłaconych lub odliczenia nakazane przez organ sądowy lub administracyjny.

Porozumienie zakłada, że kraje UE będą musiały wzmocnić sektorowe i międzybranżowe negocjacje zbiorowe. Mają być one traktowane jako podstawowy czynnik ochrony pracowników poprzez zapewnienie im płacy minimalnej. Państwa członkowskie, w których mniej niż 80% siły roboczej jest chronione układem zbiorowym, będą musiały opracować plan działania w celu stopniowego zwiększenia tego zakresu. Aby opracować najlepszą strategię w tym zakresie, powinny one zaangażować partnerów społecznych i poinformować Komisję o przyjętych środkach oraz podać plan do publicznej wiadomości.

Ponadto uzgodniony tekst wprowadza obowiązek ustanowienia przez kraje UE systemu egzekwowania przepisów obejmującego wiarygodny monitoring, kontrole i inspekcje terenowe, po to, by zapewnić zgodność z przepisami i przeciwdziałać nadużyciom w zakresie podwykonawstwa, fikcyjnego samozatrudnienia, nierejestrowanych godzin nadliczbowych lub zwiększonej intensywności pracy.

Dodatkowo władze krajowe będą musiały zapewnić prawo do zadośćuczynienia pracownikom, których prawa zostały naruszone oraz podjąć niezbędne kroki, by chronić pracowników i przedstawicieli związków zawodowych.

– Dzięki temu europejskiemu prawu zmniejszamy nierówności płacowe i dążymy do wyższych wynagrodzeń dla najgorzej opłacanych pracowników w Europie. Powinni oni być w stanie kupić sobie nowe ubrania, zapisać się do drużyny sportowej lub pojechać na zasłużone wakacje. Krótko mówiąc, powinni mieć zapewniony przyzwoity standard życia – skomentowała holenderska europosłanka Agnes Jongerius.

Teraz zawarte porozumienie będzie musiało zostać najpierw zatwierdzone przez Komisję Zatrudnienia i Spraw Socjalnych, a następnie poddane głosowaniu plenarnemu.

fot. unsplash.com
oprac. /kp/