W drugiej części opracowania zagadnień poruszonych podczas debaty, jaka odbyła się w dniu 19.11.2020 z okazji Wodzisławskiego Dnia Przedsiębiorczości, prezentujemy stanowiska i wyzwania stojące przed lokalnym systemem edukacji.

Ireneusz Burek: Pytania do dyrektorów szkół kształcących przyszłe kadry: Jakie widzą Państwo możliwości rozwoju kompetencji uczniów we współpracy z biznesem. Jakie są możliwości żeby absolwent wszedł na rynek pracy odpowiednio przygotowany?

Maria Lach,  Dyrektor Zespołu Szkół Ekonomicznych w Wodzisławiu Śląskim: Szkoła zawodowa, która kształci współcześnie to przestrzeń na współpracę z pracodawcą, idealna i konieczna. Szkoła od dawna na co dzień i  bardzo realnie współpracuje z Powiatowym Urzędem Pracy oraz lokalnymi pracodawcami. Od 7 lat działa Forum Przedsiębiorczości dla Pracodawców. Niemożliwe jest kształcenie uczniów na lokalny rynek pracy nie poznawszy się uprzednio na terenie szkoły. Forum Przedsiębiorczości polega na tym że regionalni, ale nie tylko, pracodawcy zostają zaproszeni do współpracy. Forum łączy ze sobą pracodawców i nauczycieli. Dzieli odpowiedzialność na pracodawcę i szkołę do przygotowania ucznia do wejścia na rynek pracy. Istotne jest działanie w formie patronatów, które realizowane jest na terenie konkretnej firmy. Uczniowie działają na rzecz konkretnej firmy, są przygotowani do udziału w zagranicznych stażach. Początkowo uczeń, który wyjeżdża na staż zagraniczny, zostaje przygotowany u swojego pracodawcy, który jest też jego opiekunem. Pracodawca szkoląc ucznia i przygotowując go do pracy, często zapewnia sobie również przyszłego pracownika. Nieraz jeszcze przed zakończeniem roku szkolnego uczniowie mają już podpisane umowy o pracę. Nauczyciel musi mieć świadomość, że przygotowuje ucznia nie tylko do nauki zawodu, ale także wyposaża go w kompetencje i umiejętności które pozwolą mu na elastyczne podejście do rynku pracy. Niezbędne jest uświadomienie uczniom, że człowiek uczy się przez całe życie.

Ireneusz Burek: Jakie są ograniczenia, tzw. „wąskie gardła” w problematyce spotkań z biznesem?

Beata Elsner, wicedyrektor, Powiatowe Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego w Wodzisławiu Śląskim: Ograniczeniem jest obecny, pandemiczny czas, istnieją obawy że praktyki mogą się nie odbyć. Młodzież zdobywa kompetencje, zgodnie z oczekiwaniami pracodawcy.

IB: Jak ocenia Pani  wpływ nauki zdalnej na jakość kształcenia zawodowego? Część zajęć praktycznych  nie ma bowiem możliwości się odbyć.

BE: Nauczanie zdalne powoduje trochę problemów, natomiast nauczyciele dzielą się swoim doświadczeniem i prezentują wykonywanie zadania praktycznego. Są prowadzone zajęcia także w formie stacjonarnej w małych grupach dla klas kończących.

Piotr Tokarz, dyrektor, Zespół Szkół Technicznych w Rybniku: Widzę kilka zagrożeń i problemów. Od 2007 roku współpracujemy z biznesem, początkowo zwłaszcza z branżą górniczą. Zmienia się nastawienie firm na kształcenie. Górnictwo powoli przestaje istnieć. Szkoła kształci w takich branżach jak mechatronik, elektryk, automatyk. Problem w tym że firmy nie są w stanie przyjąć już aż 30 uczniów, jak kiedyś. Są one bowiem znacznie mniejsze

Ireneusz Burek: Jakie zadania organizuje Powiatowy Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli w zakresie doradztwa zawodowego w kontekście współpracy z biznesem? W jaki sposób przedstawia się obecnie organizacja pracy Powiatowego Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli w obecnej pandemicznej rzeczywistości?

Anna Wilkowska, doradca zawodowy: Dzięki współpracy PODN ze szkołami ponadpodstawowymi oraz pracodawcami istnieje możliwość wyposażenia uczniów w określone umiejętności i kompetencje tzw. potencjał osobowy oraz w jak najszerszą wiedzę o sobie, o rynku pracy i o zawodach.  Organizowane jest dużo różnego rodzaju przedsięwzięć skierowanych do doradców różnych placówek edukacyjnych. Zwłaszcza w związku z tym że w 2019 zmieniło się Rozporządzenie odnośnie doradztwa zawodowego., które zobowiązuje doradców do kierowania tego rodzaju usług już od samego początku edukacji. Stąd też PODN organizuje swoje działania w taki sposób by były one skierowanie do wszystkich grup w postaci targów edukacyjnych, zwiedzania zakładów oraz konkursów zawodoznawczych wraz z pracodawcami skierowanych do uczniów szkół ponadpodstawowych, podstawowych i przedszkoli. Bardzo ważne jest by doradztwo było procesem. Ponadto Ośrodek Szkolenia Nauczycieli  organizuje szkolenia dla nauczycieli, a także współpracuje z IBE co skutkuje wypracowaniem materiałów dla nauczycieli i doradców zawodowych. Staramy się również o projekt organizowany przez ORE, który będzie wychodził naprzeciw potrzebom nauczycieli w zakresie różnych przedmiotów, także tych zawodowych.

Ireneusz Burek: Jak system edukacji monitoruje jakość kształcenia kompetencji, kształcenia branżowego przyszłych pracowników na każdym ze szczebli edukacji?  Jak kuratorium wspiera doradztwo zawodowe i systemy kształcenia dualnego?

Zbigniew Martyniak, Wydział Jakości Edukacji, Kuratorium Oświaty w Katowicach:  Działamy w ramach kompetencji i przepisów prawa poza tym niewiele możemy zrobić pomijając niektóre działania (np. Festiwal Zawodów). W ramach tych działań można  opracować przepisy które umożliwią, dadzą narzędzia osobom na pierwszej linii tj. w szkołach do określenia w jakim kierunku edukacje prowadzić i na jakim poziomie jakościowym. W wyniku różnych dyskusji zobligowano dyrektorów do współpracy z pracodawcami. W przypadku Subregionu Zachodniego jest to prowadzone bardzo dobrze od wielu lat. Chciałbym też wspomnieć iż zapotrzebowanie na zawody jest ogłaszane od lutego do MEN. Prognoza ta, która obok barometru zawodów jest podstawą do tego jakie kierunki kształcenia wprowadzać. Nowy zawód może być wprowadzony jedynie na wniosek odpowiedniego ministra, do którego należy dana branża i powinien być poprzedzony wnioskiem grupy pracodawców którzy widzą potrzebę jego wprowadzenia do klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego. Zatem dość wysoko postawiona jest tutaj rola pracodawców. 

Ireneusz Burek: Jakie wsparcie jest udzielane doradcom zawodowym przez Kuratorium Oświaty - Delegaturę w Rybniku?

Mariola Juraszek- Morawska, Kuratorium Oświaty, Delegatura w Rybniku: Myślę, że takim słowem klucz, które w tym wszystkim jest najistotniejsze jest elastyczność. Pomiędzy wszystkim zainteresowanymi, w tym również rodzicami uczniów. Doradztwo zawodowe to klucz do wszystkich działań. Możemy jako Kuratorium Oświaty uczestnicząc w spotkaniach w szkołach aktywnych, prezentować dobre praktyki, pokazać działanie innych placówek, zmiany profilu kształcenia. Nie wszyscy dyrektorzy bowiem wiedzą, jak rozpocząć współpracę z przedsiębiorcami.

Ireneusz Burek:  Zamykając dziś debatę na temat wyzwań dla edukacji przyszłych kadr, podczas której mówimy o nabywaniu kwalifikacji, dajemy głos Instytutowi Badań Edukacyjnych w Katowicach, który od kilku lat wdraża ministerialny projekt oparty na Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji.

Aleksandra Wojciechowska, Instytut Badań Edukacyjnych w Katowicach: Mówimy dziś o efektach uczenia się, o kompetencjach które nabywamy na różnych etapach kształcenia. Zintegrowany System Kwalifikacji pozwala nam zamienić nabyte kompetencje na kwalifikacje rynkowe. Kwalifikacje rynkowe adresowane są dla tych, którzy wchodzą na rynek pracy oraz tych, którzy na rynku pracy już są. Ułatwiają one przekwalifikowanie się i są szybką odpowiedzią na pytania o wykwalifikowanych pracowników w zawodach deficytowych m.in. wymienianych w barometrze zawodów.

Nagranie z debaty zobaczysz tutaj: Debata pt. “Wyzwania lokalnego rynku pracy i systemu edukacji w dobie zmian rynkowych ...”

Problematyka debaty:

Debata o tym, jakie wyzwania stoją przed instytucjami rynku pracy oraz systemem edukacji w kontekście zmian rynkowych takich jak dynamicznie zmieniające się zawody, technologie, narzędzia pracy, oczekiwania młodego pokolenia, potrzeby pracodawców, zwłaszcza w niepewnym czasie kryzysu gospodarczego.

Próba zebrania problematyki edukacji przyszłych kadr (uczenie się  przez całe życie, konieczność podnoszenia efektywności nauczania dualnego, zdobywania kwalifikacji i nabywania kompetencji) oraz w kontekście zmian rynkowych oraz sytuacji awaryjnych takich jak pandemia koronawirusa).

Uczestnicy debaty:
Kuratorium Oświaty w Katowicach
Zbigniew Martyniak – Kuratorium Oświaty w Katowicach – Wydział Jakości Edukacji
Kuratorium Oświaty Delegatura w Rybniku
Mariola Juraszek – Morawska – doradca
Instytut Badań Edukacyjnych w Katowicach
Aleksandra Wojciechowska
Wojewódzki Urząd Pracy
Grzegorz Sikorski – dyrektor Wojewódzkiego Urzędu Pracy
Powiatowy Urząd Pracy w Wodzisławiu Śląskim
Anna Słotwińska – Plewka – dyrektor PUP
Powiatowy Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli w Wodzisławiu Śląskim
Anna Wilkowska – doradca zawodowy
Zespół Szkół Technicznych w Rybniku
Piotr Tokarz – dyrektor
Powiatowe Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznegow Wodzisławiu Śląskim
Beata Elsner – wicedyrektor
Zespół Szkół Ekonomicznych Wodzisław
Maria Lach – Dyrektor Zespołu Szkół Ekonomicznych w Wodzisławiu Śląskim
Moderator debaty:
Ireneusz Burek – Prezes Śląskiego Porozumienia Gospodarczego ŚLĄSK.ONLINE, redaktor naczelny portalu PLUSYdlaBIZNESU.pl

Organizatorem wydarzenia był Wodzisławski Inkubator Przedsiębiorczości.
Partnerem wydarzenia jest Śląskie Porozumienie Gospodarcze ŚLĄSK.ONLINE.

Pierwszą część wypowiedzi ze spotkania znajdziesz tutaj