Ireneusz Burek: Od bezrobocia do braku rąk do pracy - czy można dziś mówić o nowej roli urzędów pracy?

Grzegorz Sikorski – dyrektor Wojewódzkiego Urzędu Pracy:

- Urzędy powiatowe, w tym PUP Wodzisław wykonują ogromną pracę w zakresie tworzenia tzw. barometru zawodów – instrumentu, który służy do diagnozowania zapotrzebowania rynku pracy na pracowników w poszczególnych zawodach.  Można z niego wysnuć bardzo szczegółowe prognozy i wnioski, od poziomu powiatu do poziomu kraju. Posiadamy barometry roczne, dzięki którym można analizować trendy w zwodach w odniesieniu do każdego z powiatów. Z barometrów korzystają także agencje zatrudnienia, które mogą sprawdzić w jakich powiatach są jeszcze zasoby, z których mogą korzystać.

- W jaki sposób wspieramy pracodawców? Rzeczywiście role WUP i PUP łączy jedna ustawa, Fundusz Pracy i Europejski Fundusz Społeczny. Pracujemy razem choć mamy inne nieco zadania. Mówiąc w imieniu całości służb zatrudnienia, sytuacja bardzo się zmieniła. Jeszcze kilka lat temu rynek pracy był rynkiem pracodawcy, pod koniec roku 2018 i w 2019 roku mieliśmy do czynienia wyraźnie z rynkiem pracownika, więc i wysiłki musieliśmy kierować ku pomocy pracodawców. Mogliśmy się bardziej skupić na pracy z pracodawcami z uwagi na mniejszą ilość bezrobotnych. Powstało wiele instrumentów, obok EFS (od 2004 roku) powstał KFS (2014), obecnie obsługujemy różnego rodzaju tarcze - bardzo wszechstronny i skomplikowany instrument.
- Na początku pandemii zapowiadano duży wzrost bezrobocia, który de facto okazał się mniejszy prognozowano (4,8% na poziomie województwa utrzymuje się od sierpnia). W skali województwa to zaledwie kilkanaście tysięcy osób od marca do listopada(na 88 tys. zarejestrowanych osób). Stan ten nie będzie trwał długo dlatego, że druga fala spowoduje późną zimą lub wiosną większe problemy.

 
IB: Deficyt pracowników spowodował, że od wielu lat w urzędach pracy pracujemy na rejestrach bezrobotnych, w których nieraz mamy osoby, które trudno jest wprowadzać na rynek pracy, często osoby, które nie chcą pracować, pracują na czarno; a dziś wzrost bezrobocia prawdopodobne wynika z czasowego zarejestrowania osób, które chwilowo nie pracują za granicą. Na rynku nadal brakuje wykwalifikowanych pracowników. Czy jest możliwe , że urzędy będą zmieniały metody pracy w zakresie oferowania stałej pomocy dla pracodawców w celu wsparcia poszukiwania właściwych pracowników.

GS: - Barometr zawodów koryguje dane statystyczne. Nie wszyscy bezrobotni posiadający nominalnie zawód są właściwymi kandydatami na pracownika. Barometr opiera się na opinii ekspertów, w tym pracodawców i to koryguje dane statystyczne.
Instrumenty urzędów są stosowane na podstawie ofert pracy, które do urzędu spływają. Przedsiębiorcy, którzy funkcjonują w miarę stabilnie na rynku, pierwsze swoje kroki przy poszukiwaniu pracowników kierują do komercyjnych agencji zewnętrznych, szukają za pośrednictwem portali internetowych. Dopiero jeśli nie znajdą w tych kanałach, idą do urzędu pracy. To samo dotyczy pracowników i zrozumiałe jest, że w rejestrach mamy osoby o niższych kwalifikacjach. Inny pracodawca kieruje się do urzędu pracy a inny szuka innymi metodami.

IB: Agencje pracy wysysają nam pracowników z rynku. Przez wiele lat agencje współpracując z powiatowymi urzędami pracy wyciągają nam absolwentów, którzy właśnie „wykorzystali” krajowy system edukacji i „zabierają” go na zewnętrze rynki, osłabiając zasoby lokalnego rynku.

GS: - Głównym kryterium wyboru pracy jest wynagrodzenie. Dopóki będzie duża nierównowaga wynagrodzeń żadna administracja nie zatrzyma pracownika, dla którego głównym atrybutem jest wynagrodzenie. Można jednak tworzyć inne warunki dla młodych osób aby chciały zostać w mieście, powiecie czy województwie, proponując lepsze warunki pracy, możliwość kształcenia, rozwoju – to pozapłacowy motywator, który może skłonić młodego człowieka aby został w kraju. Jesteśmy jednak bezbronni wobec mechanizmów rynkowych. Nawet w porównaniu z Czechami, gdzie składki na ubezpieczenia emerytalne są minimalnie niższe   , czeski pracodawca ma przewagę. Przykładem działania zaradczego jest np. próba proponowania w programie EURES nie rynków zachodnich ale np. Czechy, Bułgaria Rumunia Litwa – to właśnie w tych językach powstały nasze informatory i tam zostały wysłane.

 
Ireneusz Burek: Jak można scharakteryzować obecny lokalny rynek pracy oraz jak współpraca z lokalnym biznesem i edukacją może przyczyniać się do zwiększania zasobów lokalnego rynku pracy?

Anna Słotwińska – Plewka – dyrektor Powiatowy Urząd Pracy w Wodzisławiu Śląskim:

- Mamy obecnie sytuację kryzysową na rynku pracy. Pytanie czy i jak pandemia wpłynie na rynek pracy jest trudne. Nie wiemy ile firm przetrwa obecny okres. Pierwsza fala przebiegła dosyć łagodnie mimo, iż chwilowo zwiększyło się bezrobocie. Firmy otrząsnęły się i zaczęły ponownie zatrudniać. Obecnie przed nami sytuacja jest o wiele trudniejsza.
- Współpraca instytucji rynku pracy w kontekście polityki edukacyjnej jest zagadnieniem bardzo szerokim i bardzo perspektywicznym. Placówki edukacyjne i pracodawcy muszą dziś myśleć w perspektywie znacznie dłuższej. Od wielu lat wykonujemy pracę w zakresie doradztwa edukacyjnego w stosunku do młodzieży, która chce wybrać zawód. Widzimy coraz lepsze efekty tego działania. Wszelkie instytucje przygotowane do udzielania doradztwa, w tym szkoły, muszą być bardzo dobrze przygotowane do współpracy z pracodawcami.
- Na rynku wodzisławski, młodzi ludzie są dobrze przygotowani do wejścia na rynek pracy, dzięki praktykom jakie odbywają u lokalnych przedsiębiorców. Zagadnienie trudniejsze stoi przed oświatą, która musi dobrze wybrać jakie kierunki kształcenia będzie prowadziła. Ucznia przygotowuje się na rynek pracy przez kilka lat. Jakie będą zawody przyszłości, jakie będą zawody dominujące. Obecnie wyraźnie widać rozwarstwienie potrzeb rynku – potrzebni są specjaliści po studiach, zaś z drugiej strony absolwenci szkól branżowych.

- Badania rynkowe, które prowadziliśmy dały nam odpowiedź na pytania w jakim kierunku iść. Widzimy potrzebę dalszej ścisłej współpracy z organizacjami takimi jak np. Rada Rynku Pracy. Należy kontynuować konferencje, seminaria, dyskusje, na których możemy się wzajemnie informować jakie są trendy i potrzeby na rynku pracy. Duży nacisk trzeba położyć na definiowanie potrzeb poszczególnych branż i dużych pracodawców. Szkoły kontaktują się często własną ścieżką z pracodawcami co bardzo dobrze służy wspólnemu celowi. Jednak te działania należy łączyć i w tym zakresie współpracować.

Pozostała część wypowiedzi z debaty już wkrótce.

Nagranie z debaty zobaczysz tutaj: Debata pt. “Wyzwania lokalnego rynku pracy i systemu edukacji w dobie zmian rynkowych ...”

Problematyka debaty:

Debata o tym, jakie wyzwania stoją przed instytucjami rynku pracy oraz systemem edukacji w kontekście zmian rynkowych takich jak dynamicznie zmieniające się zawody, technologie, narzędzia pracy, oczekiwania młodego pokolenia, potrzeby pracodawców, zwłaszcza w niepewnym czasie kryzysu gospodarczego.

Próba zebrania problematyki edukacji przyszłych kadr (uczenie się  przez całe życie, konieczność podnoszenia efektywności nauczania dualnego, zdobywania kwalifikacji i nabywania kompetencji) oraz w kontekście zmian rynkowych oraz sytuacji awaryjnych takich jak pandemia koronawirusa).

Uczestnicy debaty:

Kuratorium Oświaty w Katowicach:  
Zbigniew Martyniak – Kuratorium Oświaty w Katowicach – Wydział Jakości Edukacji

Kuratorium Oświaty Delegatura w Rybniku
Mariola Juraszek – Morawska – doradca

Instytut Badań Edukacyjnych w Katowicach 
Aleksandra Wojciechowska 

Wojewódzki Urząd Pracy
Grzegorz Sikorski – dyrektor Wojewódzkiego Urzędu Pracy

Powiatowy Urząd Pracy w Wodzisławiu Śląskim  
Anna Słotwińska – Plewka – dyrektor PUP  

Powiatowy Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli w Wodzisławiu Śląskim
Anna Wilkowska – doradca zawodowy 

Zespół Szkół Technicznych w Rybniku  
Piotr Tokarz – dyrektor

Powiatowe Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego
w Wodzisławiu Śląskim 
Beata Elsner – wicedyrektor

Zespół Szkół Ekonomicznych Wodzisław 
Maria Lach – Dyrektor Zespołu Szkół Ekonomicznych w Wodzisławiu Śląskim

Moderator debaty: 
Ireneusz Burek – Prezes Śląskiego Porozumienia Gospodarczego ŚLĄSK.ONLINE, redaktor naczelny portalu PLUSYdlaBIZNESU.pl

Organizatorem wydarzenia był Wodzisławski Inkubator Przedsiębiorczości.
Partnerem wydarzenia jest Śląskie Porozumienie Gospodarcze ŚLĄSK.ONLINE.