– Osoby zatrudnione na podstawie umów cywilnoprawnych powinny mieć ustawowe prawo do minimalnego odpoczynku, co najmniej 11 nieprzerwanych godzin w każdej dobie – wskazuje rzecznik praw obywatelskiej Marcin Wiącek w piśmie do minister rodziny i polityki społecznej Marleny Maląg. Poinformował, że do jego biura wpłynął wniosek Związku Zawodowego Filmowców, w którym zwrócono uwagę na uregulowania norm minimalnego czasu wypoczynku osób zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych. W opinii ZZF istnieje zaniechanie ustawodawcze polegające na niewykonaniu przez ustawodawcę obowiązków wynikających z konstytucji.

Związkowcy zwracają również uwagę na problemy związane z wykonywaniem zatrudnienia przy produkcji audiowizualnej. Wskazują, że filmowcy wykonują pracę zarobkową wyłącznie w ramach zatrudnienia niepracowniczego na podstawie umów prawa cywilnego, jak umowa-zlecenie, umowa o dzieło, umowa o świadczenie usług i samozatrudnienie. Oprócz osób, które faktycznie przy produkcji audiowizualnej wykonują dzieło w rozumieniu Kodeksu cywilnego, większość wykonuje zatrudnienie niepracownicze spowodowane brakiem możliwości znalezienia innych źródeł utrzymania niż oferowane przez zleceniodawców zatrudnienie cywilnoprawne.

ZZF podkreśla, że celem ich działalności nie jest zwalczanie ani likwidacja zatrudnienia cywilnoprawnego. Postulują natomiast wprowadzenie ochrony ustawowej prawa do odpoczynku w zatrudnieniu cywilnoprawnym stosowanym przy produkcji audiowizualnej na poziomie zbliżonym do gwarantowanego pracownikowi. Chodzi o prawo pracownika do minimalnego odpoczynku dobowego, którego czas powinien wynosić co najmniej 11 nieprzerwanych godzin w okresie każdej doby. ZZF zauważa, że ten postulat powinien być zrealizowany wobec wszystkich osób wykonujących zatrudnienie cywilnoprawne znajdujących się w sytuacji podobnej do filmowców.

Zdaniem ZFF mamy do czynienia z niewykonaniem przez ustawodawcę obowiązków wynikających z art. 66 ust. 2 konstytucji. Zgodnie z tym przepisem pracownik ma prawo do określonych w ustawie dni wolnych od pracy i corocznych płatnych urlopów. Wskazuje on też, że maksymalne normy czasu pracy określa ustawa. Nie jest konieczne wprowadzenie w ustawie regulacji np. urlopów dla osób świadczących pracę na podstawach cywilnoprawnych, koniecznym jednak jest wprowadzenie norm dotyczących odpoczynku, np. przez regulację maksymalnych norm pracy.

RPO podziela stanowisko, że naruszeniem istoty konstytucyjnego prawa do odpoczynku w przypadku zatrudnienia na podstawie umowy cywilnoprawnej jest brak ochrony prawnej takiej jednostki, która nie ma realnej możliwości kształtowania treści zobowiązania do pracy, a jednocześnie dla której zatrudnienie cywilnoprawne stanowi jedyne dostępne źródło utrzymania. Z tego powodu rzecznik w wystąpieniu do minister rodziny Marleny Maląg zwrócił się z prośbą o stanowisko co do możliwości podjęcia stosownych działań legislacyjnych.

fot. unsplash.com
oprac. /kp/