Wzgórze Galgenberg w Wodzisławiu Śląskim to jedno z najbardziej mrocznych miejsc na terenie miasta. Ma słabo udokumentowaną historię związaną z dawną jurysdykcją. Od średniowiecza do połowy XVIII w. wykonywano tam egzekucje na skazanych. W czasie II RP na Galgenbergu znajdował się punkt obserwacyjny strony przeciwlotniczej, natomiast podczas II wojny światowej pojawiły się plany stworzenia w tej lokalizacji parku pamięci zasłużonych Niemców.

9 sierpnia 2021 r. na wzgórzu rozpoczęły się prace archeologiczne. W trakcie badań założono 10 wykopów na planie prostokąta o łącznej powierzchni 131 m², a ich głębokość wyniosła od 40 do 125 cm. Przebadano ok. 65 m² ziemi. Realizowane prace pozwoliły na odkrycie 12 obiektów, które związane są z działalnością człowieka głównie w XX w. Dwa z wyróżnionych obiektów pochodzą prawdopodobnie z przełomu XVIII i XIX w. Odkryto również dołki posłupowe. Nie można było jednak określić okresu, z którego pochodzą ze względu na brak materiałów ruchomych. Natrafiono także na jeden pradziejowy rdzeń krzemienny. Dla szerszego rozpoznania wzgórza wykonano 35 odwiertów, aby móc ewentualnie natrafić na obiekty archeologiczne, a także szczegółowo rozpoznać układ stratygraficzny wzniesienia.

Łącznie odkryto 918 przedmiotów zabytkowych: 488 fragmentów ceramiki naczyniowej (53,16%), 11 fragmentów kafli (1,2%), 166 innych przedmiotów ceramicznych (np. polepa, ceramika budowlana; 18,08%), 107 przedmiotów żelaznych (11,66%), 7 przedmiotów z innych metali (0,76%), 75 fragmentów szklanych (8,17%), 29 przedmiotów kamiennych (3,16%), 4 krzemienie (0,44%).

Prace badawcze pozwoliły ustalić najwcześniejsze ślady pobytu człowieka na wzgórzu Galgenberg. Sięgają one paleolitu i mogą być związane z żyjącą w tym miejscu społecznością sprzed około 10 tys. lat. Odkryto również ślady działalności człowieka sięgające późnego średniowiecza (6 fragmentów ceramiki z XIV/XV w.) oraz okresu wczesnonowożytnego (23 fragmentów). Najwięcej fragmentów naczyń wyróżniono z okresu późnonowożytnego (338), co stanowi blisko 80% całego zbioru ceramiki. Z okresu od przełomu XIX/XX w. i późniejszego pochodzi 71 fragmentów ceramiki. Jednocześnie natrafiono na 23 fragmenty kafli. Najstarsze pochodzą z XVII w.

Znaleziono także przedmioty metalowe. Wśród nich najbardziej zagadkowe wydają się być łańcuch oraz fragment zawiasu. Na uwagę zasługuje podkówka z buta oraz przedmiot z brązu, który prawdopodobnie jest rodzajem okucia. Oprócz tego odkryto liczne gwoździe, kliny czy np. uchwyt sztućca. Największymi odkrytymi obiektami były liczne fragmenty naczyń i szpile służące do utrzymania stabilności namiotu. Prawdopodobnie są to pozostałości po pobycie harcerzy, likwidujących zapewne obozowisko.

Odkryte nawarstwienia oraz pozyskane materiały zabytkowe na Galgenbergu nie przyniosły przesłanek archeologicznych o wykorzystaniu tego wzgórza jako miejsca straceń. Pracownicy wodzisławskiego Muzeum mówią jednak, że pomimo tego należy przyjąć, iż wyroki wymierzano na Galgenbergu od średniowiecza aż do 1748 r. Najbardziej wiarygodnym miejscem, w którym mogły być wykonywane wyroki, jest podnóże góry Galgenberg, przy ul. Kopernika, gdzie na początku XX w. stał krzyż i liczne głazy. Pracownicy uważają, że tam należałoby szukać dalszych śladów miejsca egzekucji.

fot. Muzeum w Wodzisławiu Śląskim
oprac. /kp/