W pobliżu przecinającej Kokoszyce głównej drogi biegnącej z Wodzisławia Śląskiego do Pszowa, a tuż przy odchodzącej od niej ul. Pałacowej, znajduje się zespół dworsko–parkowy, w skład którego wchodzi pałac, położony opodal niego tzw. kościółek i otaczający obydwa obiekty rozległy park krajobrazowy. Całość stanowi własność Kurii Metropolitalnej w Katowicach i pozostaje we władaniu mieszczącego się w pałacu Domu Rekolekcyjnego im. ks. bp. Stanisława Adamskiego. Ze względu na swój walor historyczny, architektoniczny i przyrodniczy zespół ten wpisany jest do rejestru zabytków województwa śląskiego.

Początkowo uważano, że barokowy pałac wzniesiony został w 1783 r. Świadczyć ma data umieszczona na fasadzie, a ponieważ właścicielem Kokoszyc w tym roku był Gustaw Balatzar von Czebulka, wymienia się go jako budowniczego pierwotnego pałacu. Przyjmowany powszechnie za moment wzniesienia pałacu rok okazuje się jednak nieporozumieniem biorącym się z błędnego odczytania podanej w rzymskiej wersji na jego fasadzie daty, która w rzeczywistości oznacza rok 1893. Pałacu nie postawił von Czebulka, lecz Wilhelm Franz von Zawadzki, który właścicielem Kokoszyc został w 1822 r. i, jak odnotował XIX-wieczny kronikarz Franz Henke, „wybudował […] śliczny zameczek na pańskim folwarku i otoczył go przyjemnym parkiem”.

Następnoe Gustav von Ruffer w 1892 r. zakupił dobra rycerskie w Kokoszycach, a wraz z nimi ów „śliczny zameczek”. Już w następnym roku znacznie go powiększył, dobudowując od strony zachodniej dwa skrzydła, czyli obecny korpus główny pałacu oraz jego zachodnią część.

W latach 1919-1920 prowadzono wewnątrz pałacu w Kokoszycach prace budowlane, które miały chyba na celu powiększenie jego powierzchni mieszkaniowej. Wówczas to m.in. powstał „pomysł i plan kaplicy zamkowej, gdyż dotychczas celebrowano w pokoju śmierci v. Ruffera”. Od tej pory znajdowała się w pałacu kaplica.

Po przyłączeniu w 1922 r. części Górnego Śląska do odrodzonej Polski zainteresowanie pałacem wyraziła Administracja Apostolska dla Śląska Polskiego będąca zalążkiem wkrótce też erygowanej diecezji katowickiej. Stało się to w związku z dekretem Stolicy Apostolskiej zalecającym założenie seminarium duchownego w obrębie Administracji. Ponieważ pałac w Kokoszycach mógł być zaadaptowany na potrzeby takiego seminarium, a cena majątku wydawała się przystępna, 8 września 1925 r. doszło do sprzedaży przez Gabrielę von Ruffer swoich dóbr w Kokoszycach Administracji Apostolskiej dla Śląska Polskiego w Katowicach. Wkrótce po nabyciu majątku okazało się, że pierwotny zamysł przeznaczenia pałacu na siedzibę seminarium duchownego przestał być aktualny, gdyż w międzyczasie gmach śląskiego seminarium zaczęto budować w Krakowie. Ostatecznie postanowiono przeznaczyć go na dom wypoczynkowy dla księży oraz diecezjalny dom rekolekcyjny. Uroczystego poświęcenia takiego domu – nazwanego „Księżówką Śląską” – dokonał 17 lipca 1928 r. biskup katowicki, Arkadiusz Lisiecki. Sprawowanie opieki nad domem oraz przebywającymi w nim gośćmi powierzono Zgromadzeniu Sióstr św. Jadwigi.

Poza domem wypoczynkowym pałac w Kokoszycach stał się przede wszystkim Domem Rekolekcyjnym. Inauguracja działalności rekolekcyjnej odbyła się już w następnym miesiącu po utworzeniu „Śląskiej Księżówki”. Odtąd też organizowano w pałacu rekolekcje zamknięte dla osób w różnym wieku, stanu i powołania, w których brali udział wierni z terenu całej diecezji katowickiej. Tę funkcję pałac kokoszycki pełni po dzień dzisiejszy.

fot. Oliwia Mitko
oprac. /kp/