Wiele miast na świecie boryka się z problemem spowodowanym przez wodę deszczową oraz drogim i czesto nieefektywnym systemem wodno-kanalizacyjnym. W ostatnich latach w Polsce nasila się również problem braku suszy w miesiącach letnich. Od wielu lat na świecie wdraża suę zrównoważoną gospodarkę wody deszczowej. Tradycyjna gospodarka wodą deszczową polega na odprowadzaniu jej systemem rynien i kanałów. Takie podejście nie uwzględnia faktu, że woda deszczowa może być wartościowym zasobem, jeśli jej wykorzystanie zostanie uwzględnione podczas projektowania budynku lub terenu.

USA, rok 1991

W 1991 roku w Portland (USA) wdrożono program zrównoważonej gospodarki wodą deszczową, ktory polegał na zbieraniu i odprowadzaniu deszczówki z dachów, parkingów, ulic i innych powierzchni, by następnie wsiąknęła w grunt lub została zebrana do ponownego wykorzystania. Metoda opierała się na naturalnej retencji i zdolności infiltracji przez rośliny i glebę a wykorzystywano w tym celu np. beczki deszczówkowe, cysterny czy przedłużenia krawężników. Władze miasta wprowadziły szereg projektów, które odnosząc się do różnorodnych kombinacji infrastruktury do zbierania i transportowania deszczówki, dotowały inwestycje.

W 1991 roku w Portland zwracamo uwagę na oczywiste korzyści z zielonej infrastruktury: 

- obniżenie i opóźnienie spływu masywnych ilości opadów atmosferycznych,
- redukcję ilości zanieczyszczeń w wodzie deszczowej,
- zmniejszenie przepełnienia kanalizacji,
- zwiększoną sekwestrację dwutlenku węgla,
- obniżenie efektu miejskiej wyspy ciepła,
- spadek popytu na energię,
- poprawę jakości powietrza,
- dodatkowe siedliska dla dzikich zwierząt,
- dodatkową przestrzeń rekreacyjną,
- poprawę jakości życia mieszkańców,
- wzrost wartości gruntów w mieście.

Polska, rok 2019

Wrocław właśnie wprowadza pilotażowy program  "Złap deszcz", który będzie polegał na pokryciu 80% kosztów budowy deszczowego ogrodu, studni chłonnej czy instalacji zbierającej wodę z dachu. Inicjatywa ma ograniczyć zużycie uzdatnionej wody z miejskich wodociągów, odciążyć miejską kanalizację, a także zmniejszyć ryzyko lokalnych podtopień i powodzi. Magistrat dofinansuje także naziemne wolnostojące zbiorniki na wodę opadową z dachu czy wybudowanie studni chłonnej w postaci podziemnego zbiornika. 

Dofinansowanie z miejskiej kasy będzie dotyczyć kosztów zakupu, wykonania i montażu elementów wchodzących w skład systemu deszczowego do zatrzymania i wykorzystania wód opadowych i roztopowych, nie więcej niż 5 000 złotych. Aby uzyskać dofinansowanie, mieszkańcy będą musieli złożyć wniosek oraz udokumentować poniesione wydatki w postaci faktur i rachunków, które gmina będzie mogła weryfikować.

Odkrywamy zalety

Gromadzenie wody deszczowej zmniejszy ryzyko lokalnych powodzi, podtopień i suszy. Wrocławski program to poprawa lokalnego mikroklimatu, utrzymanie wód gruntowych i ograniczenie wykorzystania wody pitnej – wylicza zalety wrocławski magistrat. Dzięki programowi zmniejszy się także koszt obsługi tradycyjnego systemu kanalizacji i oczyszczalni ścieków dzięki zastosowaniu lokalnej retencji i infiltracji.

Zmienna pogoda, która obfituje na przemian w upały i nawałnice, skutkuje zarówno nadmiarem wody, jak i jej brakiem. W czasie wysokich temperatur liczne gminy wprowadzają ograniczenia w użytkowaniu wody w postaci zakazu podlewania ogrodów czy mycia samochodów bieżącą wodą. Zgromadzona deszczówka byłaby rozwiązaniem tego problemu, pozwalając na wykorzystanie wody, jednocześnie nie pogłębiając jej deficytu. Z kolei burze i nawałnice często skutkują lokalnymi podtopieniami, chociażby przez gęstą zabudowę miejską, co utrudnia odprowadzanie deszczówki. I w tej sytuacji wykorzystanie znajduje program gromadzenia wody opadowej. Zmiany klimatyczne i ekstremalne zjawiska pogodowe wymagają ludzkiej reakcji. 

Powoli uczymy się na przykładach.

Ireneusz Burek 
fot. UM Wrocław