5 czerwca w ponad 100 państwach obchodzony jest Światowy Dzień Środowiska. Został on ustanowiony przez Zgromadzenie Ogólne ONZ na Konferencji Sztokholmskiej w 1972 r. dla przypomnienia głównych haseł wydarzenia dotyczących zgodności rozwoju cywilizacji z rozwojem ekologicznym otaczającego świata. Po raz pierwszy obchodzony był na całym świecie w 1974 r. pod hasłem "Only One Earth" ("Ziemia jest tylko jedna"). Tegoroczna kampania koncentruje się na zagadnieniach związanych z renaturyzacją gruntów, pustynnieniem i odpornością na suszę, a hasło przewodnie brzmi: "Nasza ziemia. Nasza przyszłość. Jesteśmy Re:Generacją (#GenerationRestoration)".

Renaturyzacja gruntów to proces przywracania zdegradowanych terenów do ich naturalnego stanu. Polega na odbudowie ekosystemów, które zostały zniszczone przez działalność człowieka, taką jak rolnictwo, przemysł czy urbanizacja. Ten proces nie tylko poprawia jakość gleby, ale także zwiększa bioróżnorodność i przywraca naturalne siedliska dla wielu gatunków roślin i zwierząt. W Polsce renaturyzacja ma szczególne znaczenie w kontekście obszarów poprzemysłowych i zdegradowanych przez intensywne rolnictwo. Projekty takie jak odtwarzanie bagien i mokradeł, rewitalizacja rzek oraz zalesianie terenów zdegradowanych przyczyniają się do poprawy jakości środowiska naturalnego i zwiększają odporność ekosystemów na zmiany klimatyczne.

Pustynnienie to z kolei proces degradacji ziemi w suchych, półsuchych i suchych podwilgotnych regionach spowodowany głównie działalnością człowieka oraz zmianami klimatycznymi. Jest to jedno z najpoważniejszych zagrożeń dla środowiska, które dotyka miliony ludzi na całym świecie, prowadząc do utraty urodzajnych gruntów i zmniejszenia dostępności wody. W walce z pustynnieniem kluczowe są zrównoważone praktyki zarządzania gruntami. Sadzenie drzew, tworzenie barier przeciwwietrznych, a także wprowadzenie zrównoważonych metod rolnictwa mogą pomóc w zatrzymaniu tego procesu. W Afryce, inicjatywy takie jak Wielki Zielony Mur – projekt mający na celu stworzenie pasa zieleni przez cały kontynent – są przykładami skutecznych działań na rzecz walki z pustynnieniem.

W obliczu zmian klimatycznych susze stają się coraz częstszym i bardziej dotkliwym problemem na całym świecie. W minionym roku, który był najgorętszym w historii pomiarów, mieszkańców Półwyspu Somalijskiego po pięciu lata suszy nawiedziły powodzie. Susza zmniejszyła zdolność gleby do wchłaniania wody, co zwiększyło ryzyko powodzi, gdy w kwietniu i maju nadeszły ulewne deszcze. Długotrwała susza nasiliła się w wielu częściach Ameryki Środkowej i Południowej. W północnej Argentynie i Urugwaju opady deszczu od stycznia do sierpnia były od 20% do 50% poniżej średniej wieloletniej dla tych regionów. Susze zwiększają też zagrożenie pożarami. W 2023 r. walczyły z nimi m.in. Grecja, Chorwacja, Włochy czy Portugalia. Od 1 stycznia do 22 lipca spłonęło 177 032 ha terenów w całej Unii Europejskiej, czyli więcej niż wynosi średnia wieloletnia wartość za ten okres.

fot. freepik.com
oprac. /kp/