We wrześniu 2023 r. Śląski Wojewódzki Konserwator Zabytków wpisał do rejestru zabytków województwa śląskiego dwa obiekty z Raciborza: kościół pw. Matki Bożej Różańcowej zlokalizowany przy ul. Czynu Społecznego w Raciborzu-Sudole oraz budynek szkolny przy ul. Jana Kasprowicza 11, w którym mieści się I Liceum Ogólnokształcące.

Kościół Matki Bożej Różańcowej został wybudowany w latach 1904-1906 według planów niemieckiego architekta Ludwika Schneidera, a pracami kierował raciborski budowniczy Franz Klose. Świątynia prezentuje charakterystyczny dla tego okresu styl neogotycki, jednak w jego schyłkowej już fazie. Styl tego kościoła wyróżnia się dodanymi elementami neobarokowymi – kopulasty hełm na wieży i sygnaturce. Elewacje częściowo licowane cegłą klinkierową (w partii wysokiego cokołu) z tynkowanymi blendami i ścianami wyższych partii zostały ozdobione kształtkami ceglanymi ułożonymi w koronkowe wzory. Na elewacjach oraz we wnętrzu umieszczono jako ozdoby główki anielskie i główki mieszczan w strojach typowych dla epoki renesansu. We wnętrzu kościoła zachowały się polichromie: na łuku tęczowym przedstawiająca Boga Ojca z Duchem Świętym, a na skrzyżowaniu transeptu z nawą przedstawienia czterech archaniołów. Dodatkowo malowidła znajdują się na chórze. Centralne przedstawienie ukazuje zaślubiny Marii Panny.

Budynek od czasów powstania zachował swoją zasadniczą, niezmienioną formę. Do rejestru zabytków został wpisany wraz z murowanym ogrodzeniem będącym kontynuacją architektury kościoła. Jak zostało napisane w decyzji ŚWKZ: „Wpis do rejestru zabytków omawianych budynków jest uzasadniony potrzeba ochrony ich wyjątkowej i unikatowej architektury reprezentującej trendy architektoniczne z przełomu XIX i XX w. Są dziełem cenionego w regionie architekta.”

Budynek szkolny przy ul. Jana Kasprowicza pochodzi z tego samego okresu co kościół Matki Bożej Różańcowej. Został wybudowany w latach 1910-1911 jako element placówki dla osób niesłyszących i słabosłyszących. Został wyposażony w wyłożoną dębowymi boazeriami aulę, która dodatkowo miała pełnić funkcję kaplicy. Odbywały się w niej nabożeństwa katolickie, żydowskie i ewangelickie. Budynek wybudowano w stylu neogotyckim z elementami secesji, z ceglanymi elewacjami ozdobionymi tynkowanymi partiami w formie blend czy płycin podokiennych. Szkoła jest kryta wysokim, mansardowym dachem z oknami w formie „wolich oczu” , zwieńczonym wieżyczką w środkowej części. Gmach przetrwał do naszych czasów w swojej reprezentacyjnej, oryginalnej formie.

Wpis do rejestru zabytków to mocna ochrona prawna przed degradacją zachowanych wartości artystycznych, architektonicznych i historycznych tych budynków. Stanowi też nobilitację i podkreślenie ich wyjątkowości.

fot. UM Racibórz
oprac. /kp/