Ruszył Marszałkowski Program Poprawy Jakości Powietrza. Przedsięwzięcie będzie realizowane cyklicznie w postaci konkursów, w których uruchomione zostaną dotacje celowe – „Inicjatywie Antysmogowej” i „Gmina pełną piersią”, projektów skierowanych bezpośrednio do gmin. Do 7 marca mogą one składać wnioski konkursowe.

– Kwestie związane z ochroną powietrza i koniecznością wyeliminowania smogu traktowane są przez zarząd województwa priorytetowo, zwłaszcza że przez dekady byliśmy regionem, który borykał się z szeroko pojętymi problemami ekologicznymi. Mamy jednak podstawy, aby patrzeć w przyszłość z optymizmem – podkreślił marszałek województwa Jakub Chełstowski. – Nasze województwo jest jednym z liderów programu „Czyste powietrze”, którego ideą jest wymiana źródeł ciepła na przyjazne środowisku naturalnemu, realizujemy uchwałę antysmogową, przyjęliśmy także program Zielone Śląskie rozpisany do 2030 r., a jego podstawowym założeniem jest swoista ekologiczna transformacja Śląska. Chcemy być regionem zielonych technologii. Marszałkowski Program Poprawy Jakości Powietrza jest kolejnym etapem przywracania świadomości ekologicznej. Stawką jest nasze zdrowie i życie, bo redukcja smogu przełoży się na mniejszą zapadalność na choroby płuc i układu krążenia, które są dziś plagą cywilizacji. Być eko oznacza być zdrowym i dłużej cieszyć się życiem. Dokonajmy tego wspólnie – zachęcał.

Przewodniczący Sejmiku, prof. Marek Gzik, zaznaczył w swoim wystąpieniu, że ekologiczne programy, które realizowane są województwie, mają być kapitałem zdrowia dla kolejnych pokoleń. – Ważna jest profilaktyka. Jeśli spojrzymy na statystyki, z jakich miejscowości pochodzą pacjenci trafiający na oddziały Śląskiego Centrum Chorób Serca w Zabrzu, zobaczymy, że to właśnie są te miejsca, gdzie jakość powietrza pozostawiała bądź pozostawia wiele do życzenia. Rachunek zdaje się być prosty, czyste powietrze to zdrowszy człowiek i mniejsze koszty konieczne na leczenie. Dbajmy więc wspólnie o nasz Śląsk – zaapelował prof. Marek Gzik.

Budżet Marszałkowskiego Programu Poprawy Jakości Powietrza w 2023 r. wyniesie 5,7 mln zł. Gminy na poprawę jakości powietrza mogą ponadto dodatkowo uzyskać 7 mln zł ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach. Program będzie realizowany w oparciu o dwa konkursy. Pierwszy z nich to Marszałkowski Konkurs „Inicjatywa Antysmogowa”. Środki wynoszą 5,1 mln zł. Będą one przeznaczone na realizację zadań wspierających gminy i służby kontrolne w działaniach na rzecz poprawy jakości powietrza, a także na działania polegające na wymianie źródeł ciepła w budynkach użyteczności publicznej. Kolejnym przedsięwzięciem będzie Konkurs „Gmina pełną piersią” – na ten cel trafią środki w wysokości 700 tys. zł i zostaną przekazane w formie nagród dla gmin na realizację zadań proekologicznych związanych z ochroną powietrza.

„Inicjatywa antysmogowa” jest konkursem adresowanym do gmin regionu zobligowanych do przestrzegania zapisów uchwały antysmogowej w zakresie ograniczenia niskiej emisji i zmniejszenia stężeń: pyłu zawieszonego PM10 i PM2,5, benzo(a)pirenu oraz dwutlenku azotu, a także ograniczenia emisji CO2. W ramach komponentu w 2023 r. województwo udziela wsparcia na działania zmierzające do egzekwowania zapisów uchwały antysmogowej, a także wymiany źródeł ciepła w budynkach użyteczności publicznej. W ramach programu gmina może złożyć kilka wniosków o dofinansowanie, ale łączna wysokość dofinansowania nie może być wyższa niż 200 tys. zł na gminę. Pomocą finansową zostaną objęte takie działania jak np. zakup narzędzi lub urządzeń do kontroli palenisk domowych, wymiana nieekologicznych źródeł ciepła na niskoemisyjne źródła ciepła w samorządowych obiektach użyteczności. W ramach realizowanego zadania obligatoryjnie muszą być rozpowszechniane informacje na temat finansowania zadania ze środków budżetu Województwa Śląskiego oraz informacje na temat przepisów uchwały antysmogowej. Nagrody i wyróżnienia dla gmin muszą być przeznaczone na wydatki majątkowe lub bieżące na terenie nagrodzonej gminy. Środki muszą być przeznaczone na cele związane z ochroną powietrza i mogą w swoim zakresie obejmować w szczególności: zakupy, dotacje, roboty budowlane, usługi i inne.

Jest także plan rozszerzenia marszałkowskiego programu poprawy jakości powietrza o pakiet dla środowiska i czystego powietrza zawierający wszystkie narzędzia finansowe w ramach FESL 2021-2027, jakimi dysponować będzie UMWŚ w ramach projektu „LIFE Śląskie. Przywracamy błękit”. Uruchomienie środków z pakietu planowane jest na drugi kwartał 2023 r.

fot. Andrzej Grygiel/UMWS
oprac. /kp/