Produktywność pracy w średnich polskich firmach wynosi 30 tys. euro na jednego pracownika i jest prawie o połowę niższa od średniej unijnej. Problemem jest także niższa innowacyjność i niskie nakłady na badania i rozwój.

W porównaniu z 2010 r. zmniejszył się udział średnich firm (od 50 do 249 pracowników) w ogólnej liczbie podmiotów, zmalał też ich udział w przychodach uzyskiwanych przez wszystkie firmy sektora małych, średnich i dużych przedsiębiorstw oraz ponoszonych przez nie nakładach inwestycyjnych – z 24% do 21%. Ponadto spadł również udział średnich firm w tworzeniu polskiego PKB: z 10,4% w 2010 r. do 10,2% w 2019 r.

Jak podał Polski Instytut Ekonomiczny w raporcie "Pułapka średniego biznesu", średnie firmy charakteryzują się ponadprzeciętną ostrożnością w podejmowaniu działań w obszarze finansów, zatrudnienia i wynagrodzeń pracowników. Dokładają też starań, aby ograniczać ryzyko prowadzenia działalności gospodarczej. Według autorów raportu menadżerowie średnich firm mają stosunkowo wysoką świadomość inwestowania w kapitał ludzki, przy czym uznają to równocześnie za jeden z najbardziej niepewnych czynników związanych z funkcjonowaniem przedsiębiorstwa. Za specyfikę działalności średnich firm można też uznać ich ponadprzeciętną otwartość na procesy integracji i konsolidacji z zewnętrzną firmą.

Średnie firmy najczęściej realizują działania wspierające sprzedaż, takie jak zacieśnianie relacji z klientami i inwestycje w rozpoznawalność marki. Nieco rzadziej inwestują w kapitał ludzki i organizacyjny oraz wprowadzają nowe technologie. Z kolei najrzadziej podejmują działania służące rozwojowi, na przykład w postaci ekspansji na rynki zagraniczne. O ile w przypadku działań związanych ze sprzedażą zaznaczała się przewaga średnich firm, to w przypadku działań związanych z rozwojem bardziej aktywne były duże podmioty. – Może to oznaczać, że średnie przedsiębiorstwa skupiają się raczej na bieżącym funkcjonowaniu niż na realizowaniu długofalowej strategii rozwoju – ocenia PIE.

Autorzy raportu podkreślili, że pod względem produktywności pracy w średnich firmach Polska plasowała się pod koniec stawki, wyprzedzając jedynie sześć krajów UE. Produktywność pracy w średnich polskich firmach wynosiła jedynie 30 tys. euro na jednego pracownika i była prawie o połowę niższa od średniej unijnej i aż trzykrotnie niższa niż w krajach z jej najwyższym poziomem.

Również udział innowacyjnych firm w ogólnej liczbie firm średnich był znacznie poniżej średniej unijnej, który wynosi 63%. Polska z wynikiem 37% wyprzedzała jedynie Węgry i Rumunię. Podobnie jak w przypadku produktywności pracy wyniki średnich firm z nowych krajów członkowskich były w większości gorsze od średniej unijnej. Wyjątkami były: Estonia (85%), Cypr (76%) i Litwa (69%), gdzie udział innowacyjnych firm średnich był wyższy niż średnia unijna. Przeciętnie w całej Unii wydatki na badania i rozwój ponosiło 33% średnich firm, natomiast w Polsce 11% – tyle samo co w Bułgarii i więcej niż w Rumunii (2%).

fot. unsplash.com
oprac. /kp/