Prezydent RP Andrzej Duda podpisał ustawę o ekonomii społecznej, której celem jest tworzenie miejsc pracy w przedsiębiorstwach społecznych dla osób zagrożonych wykluczeniem, m.in. osób z niepełnosprawnościami, bezrobotnych i ubogich.

Ustawa przewiduje uregulowanie kwestii uzyskiwania statusu przedsiębiorstwa społecznego. Status ten będą mogły uzyskać: spółdzielnie socjalne, organizacje pozarządowe, spółdzielnie pracy, spółdzielnie inwalidów i niewidomych, spółdzielnie produkcji rolnej i podmioty, które prowadzą centra i kluby integracji społecznej, warsztaty terapii zajęciowej i zakłady aktywności zawodowej. Wskazano, że przedsiębiorstwa społeczne będą działały w celu reintegracyjnym lub w celu realizacji usług społecznych na rzecz społeczności lokalnej.

Przedsiębiorstwo społeczne zobowiązane zostało do zatrudnia co najmniej trzech osób na podstawie umowy o pracę lub spółdzielczej umowy o pracę w wymiarze co najmniej 1/2 pełnego wymiaru czasu pracy. W przypadku przedsiębiorstwa społecznego działającego w celu reintegracji społecznej i zawodowej osób zagrożonych wykluczeniem co najmniej 30% ogółu osób zatrudnionych stanowić muszą osoby zagrożone wykluczeniem społecznym wykonujące pracę na podstawie umowy o pracę lub spółdzielczej umowy o pracę.

Zgodnie z ustawą przedsiębiorstwo społeczne nie może dzielić zysku lub nadwyżki między swoich członków, pracowników lub akcjonariuszy. Wypracowany zysk ma być przeznaczany na reintegrację społeczną i zawodową pracowników zagrożonych wykluczeniem społecznym, realizację celów społecznych lub wzmacnianie potencjału przedsiębiorstwa. Ustawa przewiduje również włączenie pracowników w proces decyzyjny w przedsiębiorstwie społecznym.

W stosunku do każdej zatrudnionej osoby zagrożonej wykluczeniem społecznym, której zatrudnienie zostało wsparte ze środków publicznych, zostanie opracowany i zrealizowany indywidualny plan reintegracyjny.

Ponadto na przedsiębiorstwa społeczne zostaną rozszerzone również formy wsparcia przewidziane dla spółdzielni socjalnych. Są to m.in. jednorazowe dotacje na utworzenie stanowiska pracy dla osób skierowanych przez powiatowe urzędy pracy oraz finansowanie części kosztów wynagrodzenia takich osób.

Przedsiębiorstwa społeczne będą mogły również starać się o refundację składek na ubezpieczenie społeczne za pracowników zagrożonych wykluczeniem. Ustawa przewiduje też obniżenie wpłat na PFRON dla podmiotów dokonujących zakupu towarów i usług od przedsiębiorstw społecznych. Zagwarantowana będzie również ulga podatkowa – zwolnienie z CIT dochodów przedsiębiorstw społecznych przeznaczonych na działania z zakresu reintegracji społecznej i zawodowej. Ustawa przewiduje wprowadzenie rozwiązań ułatwiających przedsiębiorstwom społecznym udział w postępowaniach o zamówienie publiczne.

Ustawa przewiduje również możliwość tworzenia przez ministra właściwego ds. zabezpieczenia społecznego resortowych programów wspierania ekonomii społecznej, w których ramach finansowane będzie np. tworzenie przedsiębiorstw społecznych i zatrudnianie osób zagrożonych wykluczeniem społecznym. Przewidziano także zapewnienie przedsiębiorstwom społecznym dostępu do usług wsparcia świadczonych na poziomie regionalnym przez ośrodki wsparcia ekonomii społecznej akredytowane przez MRiPS.

Według danych MRiPS w kraju działa ok. 100 tys. podmiotów ekonomii społecznej. Zdecydowanie największą grupę stanowią organizacje pozarządowe (97%), a pozostałą część – spółdzielnie (ok. 1,5%) i jednostki reintegracyjne (ok. 1,5%). W 2019 r. w PES zatrudnionych było ok. 200 tys. osób.

fot. freepik.com
oprac. /kp/