Kolej wąskotorowa w Rudach pojawiła się 25 marca 1899 r. Oddano wówczas do użytku linię prowadzącą z Gliwic przez Nieborowice o długości 23,51 km. Był to pierwszy etap projektu przewidującego doprowadzenie linii kolejowej aż do Raciborza. Kolej wąskotorowa dotarła tam w 1902 r. W 1906 r. linię połączono z Górnośląskimi Kolejami Wąskotorowymi. Dziś z GKW czynny pozostał odcinek z Bytomia do Miasteczka Śląskiego, gdzie odbywa się regularny ruch turystyczny. Pociągi jeżdżą także z Rud do Rybnika-Stodół i Stanicy.
Zabytkowa Stacja Kolei Wąskotorowej w Rudach została udostępniona do zwiedzania w 1994 r. Jest jednym z obiektów Szlaku Zabytków Techniki województwa Śląskiego, a także Europejskiego Szlaku Dziedzictwa Przemysłowego ERIH. Zabytkowe budynki, w tym ponad stuletnia hala lokomotywowni, są sukcesywnie odrestaurowywane. Na torach postojowych gromadzone są unikatowe lokomotywy i wagony, a większość z tych eksponatów w przyszłości będzie można zobaczyć w ruchu.
Na szlaku spotkać można parowóz Las-49 czy spalinową lokomotywę Lxd2. Turyści mają do wyboru dwie trasy: Rudy – Rybnik Stodoły – Rudy lub Rudy – Stanica – Rudy. Podczas przejazdu nimi można podziwiać Park Krajobrazowy Cysterskie Kompozycje Rud Wielkich. Na stacji można skorzystać także z wielu innych atrakcji takich jak przejażdżki drezynami, zwiedzanie z przewodnikiem lokomotywowni oraz kuźni kowalskiej czy odwiedzenie muzeum kolejowego i śląskiej izby. Na terenie stacji znajduje się również park linowy i miejsce na grilla. Stacja organizuje przejazdy specjalne z różnych okazji jak np. pożegnanie zimy czy mikołajki.
Zabytkowa Stacja Kolei Wąskotorowej w Rudach znajduje się przy ul. Szkolnej 1. Rozkład jazdy i ceny biletów można sprawdzić na www.kolejkarudy.pl.
6 października otwarto symbolicznie kolejkę wąskotorową po zakończeniu projektu „Szerokie tory do kultury – Inwestycja w Zabytkową Stację Kolejki Wąskotorowej w Rudach”. Podjęte prace w ramach projektu takie jak adaptacja i rewitalizacja obiektów, a także odzyskanie walorów estetycznych budynków, umożliwią poprawę warunków zwiedzania, zwiększenie oferty kulturalnej przeznaczonej dla turystów. Budynki magazynowo-garażowe zostały przekształcone na salę kinową, salę konferencyjną i zaplecze kuchenno-sanitarne. – Kolej wąskotorowa w Rudach Raciborskich to jedno z najatrakcyjniejszych miejsc na Szlaku Zabytków Techniki. Cieszy się ogromnym zainteresowaniem wśród turystów, dla których przejażdżka trasą wąskotorówki to nie lada gratka. Przywracanie blasku takim miejscom to jeden z naszych priorytetów. I jednocześnie świetny przykład na skuteczną współpracę samorządu lokalnego z samorządem województwa – powiedział marszałek woj. śląskiego Jakub Chełstowski.
/kp/